Πρόκειται για μια σπάνια καρδιακή πάθηση η οποία όμως καταγράφεται τα τελευταία χρόνια ως συχνό περιστατικό κυρίως στις δυτικές κοινωνίες και για αυτό τον λόγο απασχολεί τις ιατρικές μελέτες σε μείζονα βαθμό. Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος αφορά τον θάνατο που συμβαίνει ακαριαία ή μέσα στο χρονικό διάστημα μιας ώρας σε αθλητές που θεωρούνται υγιείς και σε άριστη φυσική κατάσταση χωρίς προηγούμενη παθολογική ένδειξη ή σε έναν αθλητή που πάσχει από κάποια χρόνια καρδιακή νόσο η οποία βρίσκεται σε κατάσταση βελτίωσης.
Γράφει ο Αρμόδιος Δρίκος
Γιατρός Καρδιολόγος, M.D. M.S. c. Ph.D
Πρόεδρος Εθνικούς Συμβουλίου Νεολαίας
Πού οφείλεται το φαινόμενο
Η νόσος παρατηρείται σε νεαρές ηλικίες κάτω των 35 άλλα και σε αθλητές μεγαλύτερης ηλικίας.
Σε ηλικίες κάτω των 35 η νόσος μπορεί να οφείλεται σε καρδιαγγειακές παθήσεις όπως :
-Σε διατατική ή υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια
-Σε αρρυθμογενετική δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας
-Σε στένωση ή ανεύρισμα αορτής
-Σε συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων
-Στη στεφανιαία καρδιακή νόσο
-Σε κληρονομικές μυοκαρδιοπάθειες όπως ή νόσος της Νάξου
-Σε οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου
-Στην κολπική μαρμαρυγή
-Στη στένωση της αορτικής βαλβίδος
-Σε αιφνίδιο θάνατο αγνώστου προέλευσης που οφείλεται κυρίως σε καρδιαγγειακά νοσήματα κληρονομικού χαραχτήρα.
Σε αθλητές άνω των 35 ετών η νόσος οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αρτηριοσκλήρυνση και την υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια.
Ο αιφνίδιος θάνατος ανεξαρτήτως ηλικίας παρατηρείται κυρίως σε αθλητές του ποδοσφαίρου ,του μπάσκετ, της ποδηλασίας ,του τριάθλου και σε δρομείς.
Αίτια –Παράγοντες
Η καθεαυτό φυσική άσκηση δεν οδηγεί σε κάποια από τις καρδιακές παθήσεις και κατ επέκταση σε αιφνίδιο καρδιακό θάνατο ,απλά πυροδοτεί προϋπάρχουσα καρδιακή νόσο από την οποία κάποιος αθλητής ή αθλούμενος συχνά δεν γνωρίζει ότι πάσχει.
Γιατροί – Υγεια στην Κορινθία
Όταν ένας άνθρωπος αθλείται συστηματικά είναι φυσικό επόμενο η δομή της καρδιάς του να παρουσιάζει κάποιες μεταβολές( υπερτροφία της καρδιάς φυσιολογικού τύπου) λόγω της προσαρμογής αυτής στην ανάλογη δραστηριότητα, με λίγα λόγια οι αθλητικές δραστηριότητες συμβάλλουν σε μορφολογικές διαφοροποιήσεις όσον αφορά την κατασκευή και την λειτουργία της καρδιάς. Στην αθλητική καρδιά παρατηρούμε για παράδειγμα αλλαγές στην αριστερή κοιλία. Ανάλογα με τον τύπο του αθλήματος οι αλλαγές σχετίζονται με την πάχυνση του τοιχώματος της αριστερής κοιλίας και την αύξηση του μεγέθους της σε αθλήματα ταχύτητας ή δυναμικά, ενώ σε αθλήματα στατικά παρατηρούμε την πάχυνση του τοιχώματος της αριστερής κοιλίας χωρίς αύξηση αυτής. Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι τα πιο πολλά αθλήματα θεωρούνται μεικτού τύπου (αερόβια αναερόβια άσκηση) οπότε διαμορφώνονται και οι ανάλογες μεταβολές της καρδιάς.
Κυρίως λοιπόν σε αθλητές με υψηλές αθλητικές επιδόσεις είναι δυνατόν οι μεταβολές που έχει υποστεί η καρδιά τους να μοιάζουν με σοβαρές καρδιολογικές νόσους (όπως υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια). Η διάγνωση και η διαφοροποίηση μεταξύ αθλητικής καρδιάς και μυοκαρδιοπάθειας είναι δυνατόν να γίνει με εξετάσεις όπως είναι το ηλεκτροκαρδιογράφημα και το ηχοκαρδιογράφημα (triplex καρδιάς).
Αν και στο μέγιστο των περιπτώσεων οι προαναφερθείσες εξετάσεις ανταποκρίνονται με σαφήνεια στο αποτέλεσμά τους εφόσον καταγράφουν τις φυσιολογικές τιμές μιας υγιούς αθλητικής καρδιάς που έχει υποστεί μεταβολές χωρίς περαιτέρω κίνδυνο, δεν είναι λίγες οι πιθανότητες σε κάποιες περιπτώσεις να μην μπορεί να γίνει σωστή διάγνωση λόγω κοινών εκδηλώσεων μεταξύ αθλητικής καρδιάς και καρδιακών παθήσεων.
Επίσης από έρευνες παρατηρείται ότι πολλές από τις νόσους οι οποίες ευθύνονται για τον αιφνίδιο καρδιακό θάνατο όπως η αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια-δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας ή το σύνδρομο μάκρου QT είναι κληρονομικές δηλαδή έχουν γενετικό υπόβαθρο. Επομένως ένα άλλο στοιχείο που προκύπτει είναι ότι η συχνότητα εμφάνισης του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου διαφέρει από χώρα σε χώρα λόγω των διαφορών που υπάρχουν στο γενετικό υπόβαθρο του κάθε πληθυσμού.
ΠΡΟΛΗΨΗ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
Συμπερασματικά η φυσική κατάσταση ενός αθλητή ή αθλούμενου όσο άριστη και αν παρουσιάζεται δεν αποτελεί ασπίδα κατά του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου όταν το άτομο πάσχει από κάποια καρδιακή νόσο συχνά ασυμπτωματική. Αντιθέτως όταν ο εν λόγω αθλητής καλείται να ανταπεξέλθει σε περιόδους υψηλών επιδόσεων κατά την διάρκεια ενός αγωνίσματος καταπονεί τον οργανισμό του και μπορεί να προκληθεί αιφνίδιος καρδιακός θάνατος χωρίς προηγούμενα προειδοποιητικά συμπτώματα.
Η πρόληψη λοιπόν του φαινομένου του ΑΚΘ δεν πρέπει να βασίζεται σε απλή ιατρική επίσκεψη ή σε εξετάσεις ρουτίνας και μόνον όπως είναι το ηλεκτροκαρδιογράφημα και το triplex καρδιάς. Ο εντοπισμός των νέων υψηλού κινδύνου θα πρέπει να γίνεται με την καταγραφή του ιστορικού του κάθε ατόμου (αν υπάρχει κάποια κληρονομική καρδιακή νόσος ,αιφνίδιος θάνατος στην οικογένεια ή συμπτώματα που μπορεί να έχει παρατηρήσει το άτομο κατά την διάρκεια της ζωής του). Η οποιαδήποτε υποψία που θα προκύψει από τον κλινικό έλεγχο του ατόμου &την λήψη ιστορικού θα πρέπει να οδηγήσει και σε περαιτέρω εξετάσεις όπως είναι δοκιμασία κόπωσης ή ακόμη και στεφανιογράφημα εάν και εφόσον κριθεί απαραίτητο καθώς και ο κλινικός έλεγχος της οικογένειας.
Επίσης ο προαγωνιστικός έλεγχος των αθλητών αποτελεί επιτακτική ανάγκη καθώς και ο απαραίτητος ιατρικός εξοπλισμός στους αγωνιστικούς χώρους και στις αθλητικές οργανώσεις και η ύπαρξη ειδικευμένου ιατρού κρίνεται υψίστης σημασίας.
Τέλος ένα ακόμη σημαντικό μέτρο πρόληψης είναι η ύπαρξη αυτόματων εξωτερικών απινιδωτών στους αθλητικούς χώρους ή χρήση των οποίων θα πρέπει να γίνεται είτε από γιατρό, είτε από προσωπικό που έχει λάβει την ανάλογη εκπαίδευση στον τρόπο χρήσης τους και την άμεση παρέμβαση σε περίπτωση υψηλού κινδύνου.
fimotro.gr
