Του Παναγιώτη Ρεμπάπη – Καθηγητής Μαθ/κων Β/μιας εκπαίδευσης
Η μη κατάθεση βαθμολογίας δεν είναι δυνατότητα, αλλά καθήκον των εκπαιδευτικών, γιατί είναι δάσκαλοι όλων των μαθητών και όχι όσων «μπορούν»! Οι εκπαιδευτικοί έχουν χρέος, αλλά και δικαίωμα να αντισταθούν στην παρωδία της τηλε-«αξιολόγησης» των μαθητών.
Σταθμίζοντας την παρούσα κατάσταση αποφάσισα για παιδαγωγικούς λόγους να μην προχωρήσω στην κατάθεση βαθμολογίας για το Α΄ τετράμηνο. Θα ήθελα να εξηγήσω τους λόγους αυτής της απόφασης.
Ο βαθμός του 4μήνου, συνολικά η αποτίμηση της προσπάθειας των μαθητών μας, δεν αποτελεί απλώς ένα κουτάκι σε ένα excel ή μια τυπική, γραφειοκρατική υποχρέωση. Είναι ένας από τους δείκτες της εκπαιδευτικής διαδικασίας, είναι μια αποτύπωση της συλλογικής προσπάθειας που καταβάλλεται μέσα στην σχολική αίθουσα, σε συνδυασμό με την ατομική προσπάθεια του κάθε μαθητή σε συγκεκριμένο οικογενειακό, κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο.
Εκπαίδευση στην κορινθία…κλικ
Μέσω της αξιολόγησης των μαθητών μπορούμε να διαπιστώσουμε ποιος/ποια υστερεί και τι μέτρα πρέπει να λάβουμε εμείς οι εκπαιδευτικοί για να στηρίξουμε τον μαθητή/μαθήτρια. Μπορούμε να επιβραβεύσουμε ένα παιδί για την προσπάθειά του, ακόμα και αν δεν τα «πήγε άριστα», όπως συνηθίζουμε να λέμε ή να προτρέψουμε σε μεγαλύτερη προσπάθεια. Μπορούμε να δούμε και δικές μας αδυναμίες και, παραλείψεις, που καθρεφτίζονται στην επίδοση των παιδιών.
Η εκτίμηση των μαθητικών επιδόσεων είναι εργαλείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας και για να επιτελεί τον ρόλο της πρέπει να υφίσταται εκπαιδευτική διαδικασία άξια να δώσει στο μαθητή τα εφόδια που είναι απαραίτητα για να ανταποκριθεί στους διδακτικούς στόχους.
Τέτοια εκπαιδευτική διαδικασία όμως δεν υπάρχει. Δυόμιση μήνες μετά και τα σχολεία ανοίγουν ξανά με τις ίδιες συνθήκες που ίσχυαν όταν έκλεισαν και χωρίς το Υπουργείο να έχει πάρει κανένα μέτρο για το ασφαλές άνοιγμά τους.
Όλο αυτό το διάστημα οι εκπαιδευτικοί κάνουμε ό, τι μπορούμε για να κρατήσουμε ζωντανά το ενδιαφέρον των παιδιών και την επαφή τους με το σχολείο πίσω από ένα μικρόφωνο. Χωρίς στήριξη από το Υπουργείο, ούτε καν στα αυτονόητα (εξοπλισμό).
Είναι όμως σαφές ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση απέχει πάρα πολύ από κάθε έννοια εκπαίδευσης όπως τη γνωρίζουμε και όπως είναι η διά ζώσης εκπαίδευση. Οι ανισότητες στην πρόσβαση χιλιάδων μαθητών, η σύνδεση μέσω κινητού τηλεφώνου ή χωρίς τον απαραίτητο εξοπλισμό, εκ των πραγμάτων αποκλείουν μαθητές ή δυσκολεύουν αφάνταστα την κατανόηση νέων εννοιών και νόμων.
Οι καθηγητές δεν έχουμε δει τα πρόσωπα των μαθητών μας εδώ και δύο μήνες, πολλοί δεν τα έχουν δει και καθόλου, αφού προσλήφθηκαν λίγο πριν ή κατά τη διάρκεια της καραντίνας.
Στο πλαίσιο αυτό, πολλοί εκπαιδευτικοί αρνήθηκαν ορθώς να βάλουν τηλε-διαγωνίσματα, για τα οποία είναι αδύνατον να διασφαλιστούν υπό ελεγχόμενες συνθήκες ο αδιάβλητος χαρακτήρας τους και η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων, αρνούμενοι να γίνουν συμμέτοχοι-συνδιαμορφωτές στο κακόγουστο σκηνικό που έστησε το Υπ. Παιδείας, στην προσπάθειά του να κρύψει τις ευθύνες του και να αποδείξει ότι όλα βαίνουν καλώς, ότι «δεν τρέχει και τίποτα» που κινδυνεύει να χαθεί μία ακόμα σχολική χρονιά, αφού γίνεται τηλεκπαίδευση. Ανάμεσα σε αυτούς, αρνήθηκα και εγώ. Η διά ζώσης εκπαίδευση είναι αναντικατάστατη!
Το Υπουργείο Παιδείας, κάτω από την κοινωνική κατακραυγή, άλλαξε στάση και ουσιαστικά απέσυρε την εγκύκλιο για τα διαγωνίσματα. Έδωσε τη δυνατότητα και στα Γυμνάσια (στα Λύκεια ίσχυε) για δύο διαγωνίσματα στο Β΄ τετράμηνο, παραδεχόμενο ουσιαστικά ότι δεν μπορεί να γίνει ουσιαστική αξιολόγηση των μαθητών πίσω από μία κάμερα. Ωστόσο, επιμένει να ζητά βαθμολογία για το Α΄ τετράμηνο.
Ερωτήματα και προβληματισμοί που διατυπώνουμε εδώ και μήνες χωρίς να ιδρώνει το αυτί του Υπουργείου :
➤ Το ίδιο το Υπουργείο έχει επισημάνει ότι «”η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι μια μορφή επικοινωνίας για να μη χάσουν τα παιδιά την επαφή τους με το σχολείο” και ότι η διά ζώσης διδασκαλία δεν μπορεί να αντικατασταθεί.
➤ Η περίοδος της τηλε-εκπαίδευσης είχε μεγαλύτερη διάρκεια από την περίοδο της δια ζώσης, γεγονός που δεν μου επέτρεψε κατά την κανονική λειτουργία της μαθησιακής διαδικασίας να διαμορφώσω μια επαρκή και ολοκληρωμένη εικόνα σχετικά με τις ικανότητες, τις δεξιότητες επίλυσης προβλήματος, την κριτική σκέψη, την δημιουργικότητα, την κατανόηση εννοιών και φαινομένων, τις προσπάθειες και τις επιδόσεις των μαθητών/-τριων.
➤ Πώς μπορεί όμως να αξιολογηθεί και να βαθμολογηθεί ένας μαθητής/-τρια που δεν βλέπω, που καλά-καλά δεν ακούω μία ολόκληρη διδακτική ώρα, που δεν τον/-την γνωρίζω;
➤ Διδάσκω και στην Α΄ τάξη του Γυμνασίου, και σχεδόν δεν πρόλαβα να γνωρίσω τους μαθητές/-τριές μου.
➤ Τι θα γίνει με τα παιδιά που δεν είχαν τον απαραίτητο εξοπλισμό ή για διάφορους λόγους δεν είχαν δυνατότητες πρόσβασης ή ακόμη κι αν είχαν σε πάρα πολλές περιπτώσεις το διαδίκτυο τους «πετούσε» έξω με σοβαρές συνέπειες στην παρακολούθηση, στην συγκέντρωσή τους κλπ;
➤ Πώς, αλήθεια, και με ποιο ενιαίο κριτήριο θα βαθμολογήσω τα παιδιά που έχουν λάπτοπ και ατομικό δωμάτιο σε σύγκριση με αυτά που αντιμετωπίζουν οικονομικά ή προβλήματα υγείας στο σπίτι και αναγκάζονται να παρακολουθούν από το τηλέφωνο (κινητό ή σταθερό) σε ένα περιβάλλον που δεν συνιστά ευνοϊκή συνθήκη διδασκαλίας;
➤ Από την άλλη πλευρά, η κατάθεση βαθμολογίας μόνο για τυπικούς λόγους και όχι για ουσιαστικούς, δεν εξυπηρετεί τους παιδαγωγικούς σκοπούς για τους οποίους υφίσταται και υποβαθμίζει την αξία του μαθήματος στα μάτια των μαθητών/-τριών ενώ μπορεί να δημιουργήσει και εντάσεις με γονείς και μαθητές.
➤ Σύμφωνα με τον νόμο για την αξιολόγηση των μαθητών, ο εκπαιδευτικός συνεκτιμά τέσσερα στοιχεία και αυτά είναι τα παρακάτω:
« …α) τη συμμετοχή του στη διδακτική μαθησιακή διαδικασία
β) την επιμέλεια και το ενδιαφέρον του για το συγκεκριμένο μάθημα
γ) την επίδοσή του στις γραπτές δοκιμασίες,
δ) τις εργασίες που εκτελεί στο σχολείο ή στο σπίτι…» Ν. 4610/2019(ΦΕΚ Α 70-07.05.2019
➤ Στο Π.Δ. 126 στο άρθρο 12 προβλέπεται η δυνατότητα μη κατάθεσης βαθμολογίας σε ένα τετράμηνο, ακόμη και σε δύο, και καθορίζονται οι διαδικασίες που ακολουθούνται σε κάθε περίπτωση.
➤ Μπορεί ο δάσκαλος με κάποιες ερωτήσεις μέσω webex να διαμορφώσει εικόνα του μαθησιακού επιπέδου του μαθητή; Το μέσο δε δίνει τη δυνατότητα σε κάθε παιδί να εκφραστεί, τουλάχιστον με τον ίδιο τρόπο που αυτό θα ήταν εφικτό στη δια ζώσης διδασκαλία. Η συστολή, ο δισταγμός, δεν μπορεί να θεωρούνται πάντα ως ένδειξη αδιαφορίας.
➤ Είναι δυνατόν ένα διαγώνισμα που παραδόθηκε πριν το κλείσιμο των σχολείων, να αρκεί για να διαμορφωθεί πλήρης εικόνα για τη μαθητική επίδοση;
➤ Υπάρχει η δυνατότητα ο μαθητής, στο πλαίσιο της σημερινής κατάστασης, να κινητοποιηθεί, να διορθώσει, να αλλάξει στάση;
➤ Μία αναπάντητη ερώτηση προς τον μαθητή, αποτελεί τεκμήριο ικανό για να καταλήξουμε σε βαθμό;
➤ Μπορεί ο δάσκαλος να μετατραπεί σε διεκπεραιωτή δημόσιο υπάλληλο που αξιολογεί τους μαθητές του, και σε αυτές τις συνθήκες, σα να μην τρέχει τίποτα;
➤ Θα είναι άδικο για εμένα τον ίδιο που θα μπω στην θέση να δικαιολογήσω βαθμούς που ο ίδιος δεν μπορώ να υποστηρίξω με αντικειμενικά κριτήρια.
➤ Η μη κατάθεση βαθμολογίας δεν είναι δυνατότητα, αλλά καθήκον των εκπαιδευτικού, γιατί είναι δάσκαλος όλων των μαθητών και όχι όσων «μπορούν»! Ο εκπαιδευτικός έχει χρέος, αλλά και δικαίωμα να αντισταθεί στην παρωδία της τηλε-«αξιολόγησης» των μαθητών του, να μη συναινέσει στον ευτελισμό του παιδαγωγικού του ρόλου και την αυτοκατάργησή του.
➤ Είναι εξίσου προφανές ότι η κατάθεση βαθμολογίας κάνει αποδεκτή την τηλεκπαίδευση και την εξομοιώνει με την δια ζώσης εκπαίδευση.
Για τους λόγους αυτούς, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω και λειτουργώντας πρώτα και κύρια ως παιδαγωγός, αποφάσισα να αξιοποιήσω τη δυνατότητα να δοθεί μία βαθμολογία για τα δύο τετράμηνα στο επόμενο τετράμηνο, με ανοιχτά σχολεία. Υπάρχουν δεκάδες τρόποι να επιβραβεύσουμε, να στηρίξουμε τους μαθητές μας και φυσικά ένα εργαλείο είναι και ο βαθμός στο Β’Τετράμηνο έχοντας την ελπίδα να έχουμε δει επιτέλους από κοντά τους μαθητές μας.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΡΕΜΠΑΠΗΣ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΑΘ/ΚΩΝ Β΄/ ΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΜΕΛΟΣ Δ.Σ ΕΛΜΕ ΛΑΡΙΣΑΣ ΕΚΛΕΓΜΕΝΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ