Ακτίνα: Off
Ακτίνα:
km Set radius for geolocation
Αναζήτηση

Γοργοπόταμος 1964. Η γιορτή που κατέληξε σε τραγωδία και τα αναπάντητα ερωτηματικά (video)

Γοργοπόταμος 1964. Η γιορτή που κατέληξε σε τραγωδία και τα αναπάντητα ερωτηματικά (video)

Η λέξη και μόνο «Γοργοπόταμος» προκαλούσε αποστροφή στις μεταπολεμικές κυβερνήσεις. Πολύ περισσότερο ο χώρος που έγινε το πρώτο, μεγάλης έκτασης, σαμποτάζ με τη συμμετοχή του ΕΛΑΣ, του ΕΔΕΣ και των Άγγλων.

Δεν είναι τυχαίο που ενώ η εξουσία γιόρταζε με κάθε λαμπρότητα όλες τις… νίκες της στη διάρκεια του Εμφυλίου απέφευγε επιμελώς να τιμήσει την επέτειο αυτή σε βάρος του στρατού Κατοχής.

Το 1961 έγινε η πρώτη προσπάθεια αντιστασιακών οργανώσεων να εορταστεί στη γέφυρα του Γοργοπόταμου η επέτειος της ανατίναξης της. Σημείωσε σχετική επιτυχία. Επαναλήφθηκε ένα χρόνο αργότερα.

F 140

Το 1964 τα πράγματα είχαν αλλάξει. Η γινόταν προσπάθεια να φανεί ότι άλλαζαν. Η Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου είχε πάρει στις εκλογές το 52,72% και 171 έδρες στη Βουλή, αλλά όπως αποδείχτηκε αργότερα υπήρχαν πολλοί πρόθυμοι να την εγκαταλείψουν εάν δεν ικανοποιούσαν τα προσωπικά τους σχέδια.

Για πρώτη φορά το 1964 η εκδήλωση μνήμης γίνεται με την αιγίδα της νέας κυβέρνησης. Την εκπροσωπούν ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου, υφυπουργός Εθνικής Άμυνας και ο αντιπρόεδρος της Βουλής , Εμμανουήλ Μπακλατζής. Βρίσκονται εκεί εκπρόσωποι αντιστασιακών οργανώσεων και των θυμάτων της Κατοχής.

F 243

Κανείς δεν περίμενε τέτοια συρροή. Περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι έδωσαν το παρόν, Αριστεροί στην πλειοψηφία τους, που δεν ήθελαν απλά να τιμήσουν, αλλά και να διατυπώσουν το αίτημα για αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης.

Το πλήθος εξαγριώνεται όταν απαγορεύεται στους εκπροσώπους του ΕΑΜ και του ΕΔΕΣ να καταθέσουν στεφάνι. Λογικό. Ήταν στην εξέδρα των επισήμων άνθρωποι που είχαν… κλείσει το μάτι (τουλάχιστον…) στον φασισμό, γνωστοί επαγγελματίες… κομμουνιστοφάγοι. Σιγά μην εμφανιστούν και οι εκπρόσωποι των οργανώσεων που συμμετείχαν στο σαμποτάζ.

Τουλάχιστον, χρόνια μετά βρέθηκαν μαζί, στην ίδια πλευρά, οι συμπολεμιστές του Άρη Βελουχιώτη και του Ναπολέοντα Ζέρβα!

Τα πράγματα χειροτερεύουν όταν καταθέτει στεφάνι ο αρχηγός της Στρατιάς Κεντρικής Ελλάδας, αντιστράτηγος Γουλγουντζής, ο διοικητής του Στρατηγείου, υποστράτηγος Μαράντος και ξεφεύγει από κάθε έλεγχο όταν εμφανίζεται να καταθέσει στεφάνι ο εκπρόσωπος της ΕΡΕ Ευάγγελος Καλαντζής, υπουργός Δημόσιας Τάξης σε κυβερνήσεις της ΕΡΕ και γνωστός διώκτης των αριστερών πολιτών.

F 344

Είναι φανερό ότι η εκδήλωση εξελίσσεται σε… φάρσα. Ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου ζητά να σταματήσει η εκδήλωση. Κι ο ίδιος αποχωρεί.

Το πλήθος συνεχίζει να φωνάζει συνθήματα και ξαφνικά ακούγεται ένας εκκωφαντικός θόρυβος. Άνθρωποι χάνουν τη ζωή του, άλλοι μέλη του σώματός του. Επικρατεί πανικός. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι τους χτύπησε η Χωροφυλακή και κινούνται εναντίον των ανδρών της. Έντρομος ένας χωροφύλακας πηδά στο ποτάμι για να σωθεί!

Εφτά άνθρωποι πεθαίνουν επιτόπου ανάμεσά τους κι ένα κοριτσάκι 12 χρόνων. Αργότερα οι νεκροί θα φθάσουν τους 13 και οι τραυματίες του 51.

f 438

Το αίμα που έτρεξε εκείνο το μεσημέρι της 29ης Νοεμβρίου οφείλεται, όπως έδειξε το πόρισμα, σε μια παλιά αμερικάνικη νάρκη που είχε… ξεχαστεί από τον καιρό του εμφυλίου.

Στη Βουλή δύο μέρες αργότερα έγινε συζήτηση για το θέμα. Ο πρωθυπουργός παρουσίασε το πόρισμα των οκτώ εμπειρογνωμόνων, ενώ η Αριστερά ζητούσε να γίνει εξαντλητική έρευνα.

Παρέμειναν όμως τα ερωτηματικά

Η περιοχή είχε εκκαθαριστεί από τις νάρκες. Πως δεν είχαν εντοπιστεί δύο, αυτή που εξερράγη κι άλλη μια που εντοπίστηκε λίγο μακρύτερα από τις νέες έρευνες;

Άλλες δύο χρονιές είχαν γίνει ανάλογες εκδηλώσεις χωρίς να συμβεί το παραμικρό. Γιατί δεν είχε συμβεί ανάλογο ατύχημα νωρίτερα;

Πώς γίνεται ενώ η περιοχή είχε εκκαθαριστεί τρεις φορές (1951, 55, 57) να μην έχουν εντοπιστεί όλες οι νάρκες; Στο επίσημο Μητρώο του Λόχου Μηχανικού αναφέρεται ότι είχαν τοποθετηθεί 20 φωτοπαγίδες και εξουδετερώθηκαν 270 νάρκες.

f 534

Ενδιαφέρον όμως των προθέσεων έχουν και η μοίρα των συλληφθέντων. Οι αξιωματικοί και άνδρες της Χωροφυλακής που ελέγχθηκαν για τα επεισόδια στην ουσία έμειναν ατιμώρητοι αφού τους επιβλήθηκαν απλά πειθαρχικές ποινές.

Κάτι που δεν ίσχυσε για τους συλληφθέντες. Στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο της Λαμίας ένα χρόνο μετά καταδικάστηκαν 18 αντιστασιακοί.

  • Σε τρία χρόνια φυλάκιση καταδικάστηκε ο γ.γ της Πανελλήνιας Ένωσης Αναπήρων Τραυματιών Εθνικής Αντίστασης, Κώστας Τασσόπουλος και το μέλος του Δ.Σ της Πανελλήνιας Ένωσης Θυμάτων Γερμανικής Κατοχής «Φοίνιξ» Άννα Σολωμού.
  • Σε 2,5 χρόνια (ερήμην) ο Κώστας Βαρσαμής
  • Σε 17 μήνες ο Λουκάς Σωτηρόπουλος

f 628

  • Σε 9 μήνες ο δήμαρχος Δάφνης Χρήστος Μιχαλόπουλος
  • Σε 7 μήνες με 3ετή αναστολή ο στρατηγός του ΕΔΕΣ Νικόλαος Κοσίντας, και
  • Σε διάφορες ποινές οι Φωτεινή Σπυράτου, Ευστάθιος Καρπέτας, Δημ. Χριστόπουλος, Άγγελος Περγαντάς.

Αθωώθηκαν ο καπετάν-Νικηφόρος του ΕΛΑΣ Δ. Δημητρίου και οι Δημ. Αργυρόπουλος, Α. Καγιάς, Κ. Μαργαρίτης, Ηλ. Σπυρογιάννης και Γ. Κατσαρέλης

Στο Εφετείο οι ποινές έπεσαν (8 μήνες στην Άννα Σολωμού, 4 μήνες στον Λ. Σωτηρόπουλο με δικαίωμα εξαγοράς, 5 μήνες με αναστολή στον Ε. Καρπέτα), ενώ οι λοιποί αθωώθηκαν, αλλά 3 από αυτούς που δεν παρέστησαν για λόγους υγείας, όταν εκδικάσθηκε η έφεσή τους (στρατηγός Αυγερόπουλος, Τασόπουλος και Βαλσαμής), τιμωρήθηκαν με δυο χρόνια και οδηγήθηκαν στη φυλακή!

f 724

Η συζήτηση στη Βουλή την 1η Δεκεμβρίου ήταν έντονη. Απειλήθηκαν επεισόδια, ενώ ο Γεώργιος Παπανδρέου προσπαθούσε να αποδείξει ότι η νάρκη ήταν τοποθετημένη εκεί από τον καιρό του Εμφυλίου.

Αυτό που εξόργισε τους βουλευτές της ΕΔΑ ήταν οι ομιλίες της ΕΡΕ. Ακόμα και ο συνήθως νηφάλιος Παναγιώτης Κανελλόπουλος δεν αναφέρθηκε καν στους νεκρούς και τραυματίες και στάθηκε στη συγκέντρωση. Απειλήθηκαν μάλιστα και επεισόδια.

Χαρακτηριστική η φωτογραφία που δημοσίευσε η «Απογευματινή» και η χαρακτηριστική λεζάντα

f 819

Δείτε το ολιγόλεπτο αφιέρωμα της ΕΡΤ με ότι απέμεινε από τα πλάνα του κινηματογραφικού συνεργείου της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών που κινηματογραφούσε την τελετή για τα «Ελληνικά Επίκαιρα» που προβάλλονταν στους κινηματογράφους.

About Μαρία Νικολοπούλου