Τα περιστατικά εγκεφαλικών φλεβικών θρομβώσεων οδήγησαν πολλές χώρες την αναστολή της χορήγησης του εμβολίου της AstraZeneca. Τι ακριβώς όμως είναι αυτές οι θρομβώσεις και τι κρύβεται πίσω από τις αποφάσεις των κρατών;
Παρά τις διαβεβαιώσεις του ΠΟΥ και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, αρκετές ήταν οι χώρες που «φρέναραν» τη χορήγηση του εμβολίου του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και της AstraZeneca.
Η Γερμανία, η Δανία, η Ιταλία ήταν μόνο μερικές από αυτές.
Για ποιο λόγο;
Για τη Γερμανία, επτά περιπτώσεις σπάνιας θρόμβωσης -τρεις από αυτές θανάσιμες- σε σύντομο χρόνο μετά τους εμβολιασμούς, στάθηκαν αρκετές.
Ποια είναι όμως η αληθινή σύνδεση μεταξύ εμβολίων και θρόμβωσης:
Μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί επτά περιπτώσεις σοβαρής εγκεφαλικής φλεβικής θρόμβωσης (CVST) μεταξύ 1,6 εκατομμύριων εμβολιασμένων με το σκεύασμα της AstraZeneca.
Παράλληλα, τα άτομα αυτά βρέθηκαν να έχουν ανεπαρκή αιμοπετάλια, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν την πήξη του αίματος.
Στο CVST, ένας θρόμβος αίματος φράζει τις φλέβες στον εγκέφαλο που είναι συνήθως η οδός που κατευθύνει το σωστά αποστραγγισμένο από οξυγόνο αίμα στην καρδιά.
Ωστόσο, εάν το αίμα δεν μπορεί πλέον να αποστραγγιστεί σωστά, η πίεση στον εγκέφαλο αυξάνεται και μπορεί να συμβεί περαιτέρω αιμορραγία.
Στη χειρότερη περίπτωση, το CVST οδηγεί σε θανατηφόρα εγκεφαλικά επεισόδια.
Αυτού του είδους η θρόμβωση ωστόσο θεωρείται εξαιρετικά σπάνια: εκτιμάται ότι δύο με πέντε άνθρωποι ανά 1.000.000 το χρόνο παθαίνουν CVST. Πρόσφατες έρευνες ωστόσο έδειξαν αύξηση των περιπτώσεων.
Ειδικότερα, σε μια αυστραλιανή μελέτη, αναφέρθηκαν 15,7 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο το χρόνο, σύμφωνα με τον Πολ Χάντερ, καθηγητή Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο της East Anglia.
Μετά την ανακοίνωση της αναστολής των χορηγήσεων του εμβολίου, έχει γίνει πολύ συζήτηση, ειδικά στα social media. Πολλοί αναρωτιούνται: γιατί εξακολουθεί να χορηγείται το χάπι της αντισύλληψης ακόμη κι αν είναι γνωστό ότι σχεδόν 1.100 γυναίκες από το ένα εκατομμύριο που θα το πάρουν θα εμφανίσουν θρόμβωση, ενώ την ίδια ώρα οι Αρχές αναστέλλουν τους εμβολισμούς με μόνο επτά καταγεγραμμένες περιπτώσεις από 1,6 εκατ. εμβολιασμούς;
Κάποιοι επιστήμονες απαντούν ότι η σοβαρότητα των θρομβώσεων δεν είναι συγκρίσιμη και ότι αναφορικά με το χάπι της αντισύλληψης, μιλάμε συνήθως για θρομβώσεις στα πόδια.
Σε αυτήν την περίπτωση, οι θρόμβοι αίματος φράζουν τις φλέβες στα πόδια και, εάν ξεκολλήσουν, μπορούν να ταξιδέψουν στους πνεύμονες και να προκαλέσουν εμβολή.
Αλλά αυτή δεν είναι όλη η αλήθεια: Η λήψη του χαπιού αυξάνει επίσης τον κίνδυνο για το πιο επικίνδυνο CVST.
«Οι γυναίκες επηρεάζονται συχνότερα από τους άνδρες και οι ορμόνες παίζουν πιθανώς ρόλο. Στα τέλη της εγκυμοσύνης και στις γυναίκες που παίρνουν το αντισυλληπτικό χάπι, βλέπουμε το CVST πιο συχνά», λέει ο Πέτερ Μπέρλιτ, γενικός γραμματέας της Γερμανικής Εταιρείας Νευρολογίας στην DW. Ανεξάρτητα από το φύλο, οι νεότεροι άνθρωποι επηρεάζονται συνήθως πιο συχνά από τους ηλικιωμένους», προσθέτει.
Αναφορικά με την απόφαση των χωρών να αναστείλουν το εμβόλιο, ο Μπέρλιτ, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Duisburg-Essen λέει:
«Αυτή τη στιγμή, από άποψη στατιστικής, υπάρχουν περισσότερα επιχειρήματα κατά της σύνδεσης παρά υπέρ».
Υπάρχει ωστόσο ακόμη ένα πρόβλημα στατιστικής: Τυπικά, οι στατιστικολόγοι, εξετάζουν τις περιπτώσεις CVST σε διάστημα ενός έτους. Οι περιπτώσεις που συνδέονται με τους εμβολιασμούς, ωστόσο, έχουν όλες συμβεί από τον Φεβρουάριο κι έπειτα. Ο Μπέρλιτ έχει μία εξήγηση και γι’ αυτό: «Είναι γνωστό ότι το CVST μπορεί συχνά να εμφανιστεί σε σύνδεση με μολύνσεις. Ασφαλώς αυτές συμβαίνουν συχνότερα σε εποχές αλλαγής καιρού, όπως η άνοιξη και το φθινόπωρο. Και γι’ αυτό οι περιπτώσεις CVST είναι πιο συχνές».
Οι ερευνητές έχουν εδώ και καιρό παρατηρήσει ότι οι μολύνσεις Covid-19, για παράδειγμα, μπορεί να οδηγήσουν σε συχνότερες θρομβώσεις.
Αυτό πιθανώς οφείλεται στο γεγονός ότι στην περίπτωση της Covid-19, το ανοσοποιητικό μας σύστημα ρυθμίζει έναν ορισμένο αμυντικό μηχανισμό που επηρεάζει την πήξη του αίματος και μπορεί έτσι να οδηγήσει σε περισσότερες θρομβώσεις.
Ήταν σωστή απόφαση η αναστολή;
Ο Μπέρλιτ θεωρεί ότι η άποψη ότι τα δραστικά συστατικά του εμβολίου θα μπορούσαν να προκαλέσουν θρόμβωση με παρόμοιο τρόπο με το Covid-19 είναι σπέκουλα.
«Όλα αυτά είναι υποθετικά. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ενδείξεις για αυτό», λέει.
Οι Βρετανοί σε μεγάλο βαθμό δεν εντυπωσιάζονται από τις τρέχουσες εξελίξεις – με τους εμβολιασμούς να συνεχίζονται εκεί.
Με τη χορήγηση 11 εκατομμυρίων δόσεων, μόνο τρία άτομα έχουν αναφερθεί ότι εμφάνισαν CVST.
Ο Χάντερ, από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας, υποστηρίζει ότι ένας πιθανός σύνδεσμος πρέπει να διερευνηθεί πιο στενά.
Ωστόσο, προσθέτει ότι πρέπει επίσης να εξετάσουμε την πραγματική βλάβη που μπορεί να γίνει καθυστερώντας τον εμβολιασμό ενόψει της αύξησης των ποσοστών μόλυνσης στην Ευρώπη.
Με τη χθεσινή του απόφαση, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει λόγος αναστολής της χρήσης του εμβολίου της AstraZeneca, καθώς τα οφέλη είναι πολύ μεγαλύτερα από τους κινδύνους.
«Αυτή τη στιγμή είναι περισσότερο μια πολιτική συζήτηση τώρα», λέει ο Μπέριτ.
«Νομίζω ότι ο κίνδυνος σοβαρών νευρολογικών επιπλοκών από τη μόλυνση με COVID-19 είναι στατιστικά υψηλότερος από τον εμβολιασμό. Στην πραγματικότητα, όλα τα δεδομένα δείχνουν προς αυτήν την κατεύθυνση».
Τι πρέπει να γνωρίζουν τα εμβολιασμένα άτομα;
Όσοι έχουν ήδη εμβολιαστεί με το εμβόλιο της AstraZeneca θα πρέπει να προσέχουν τα ακόλουθα συμπτώματα, σύμφωνα με τον Μπέρλιτ:
«Άτομα που έχουν επίμονο και πολύ σοβαρό πονοκέφαλο μέσα στις πρώτες 2-3 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό πρέπει να κάνουν περαιτέρω αξιολόγηση».
Παρομοίως, δερματικές αιμορραγίες σε συνδυασμό με τον πονοκέφαλο μπορεί να υποδηλώνουν CVST.
