Άγνωστες πτυχές μίας δημιουργικής πολιτιστικής και αθλητικής διαδρομής στα Αθίκια Κορινθίας, από το Μεσοπόλεμο έως τις μέρες μας
Στην περιοχή της Κορινθίας βρήκαν αποκούμπι αρκετοί από τους ξεριζωμένους Μικρασιάτες του 1922. Με πλούσια πολιτιστική και αθλητική παράδοση, όπου δεν δημιούργησαν μέσα από τις προσφυγικές κοινότητες συλλόγους, αναμίχθηκαν σε «μικτές» προσπάθειες με τους γηγενείς. Ένας από αυτούς τους Μικρασιάτες ο Καλλινικίδης Νικόλαος του Σπύρου, βρίσκεται στην ιδρυτική σύνθεση του Τενεάτη Αθικίων.
Δύσκολα χρόνια μετά από την πολεμική περιπέτεια χρόνων (Α’ Παγκόσμιος, βαλκανικοί πόλεμοι, εκστρατεία στην Κριμαία, Μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή) και η ζωή στα χωριά ακόμα δυσκολότερη. Χωράφια παρατημένα για χρόνια αφού οι άντρες έλλειπαν στα μέτωπα και πολλοί δεν γύρισαν ποτέ, χωρίς δίκτυα ύδρευσης, χωρίς ηλεκτροδότηση, χωρίς σοβαρό οδικό δίκτυο, η ζωή στα χωριά ήταν ένας διαρκής «πόλεμος» επιβίωσης. Σε αυτές τις συνθήκες η ίδρυση συλλόγων ήταν όχι μόνο αξιοθαύμαστη, αλλά και δείγμα της θέλησης για ζωή και δημιουργία. Χωράφια, αμπέλια, ασβεστοκάμινα ήταν οι βασικές επαγγελματικές δραστηριότητες όσων παρέμειναν στα χωριά και δεν έγιναν οικονομικοί μετανάστες εσωτερικού και εξωτερικού.
Η αρχή
Και η σπίθα ανάβει το 1926 με την ίδρυση θεατρικής ομάδας με το όνομα Τενεάτης» στα Αθίκια που δύο χρόνια μετά είχαν 1.566 κατοίκους (το 1.920 ήταν 1.277) με υψηλό ποσοστό αναλφάβητων.
Πρωτεργάτες νέοι φοιτητές ιατρικής και φαρμακευτικής από το χωριό, αλλά και η Στεφανία Στεννή, μία γυναίκα που έσπασε στην πράξη της προκαταλήψεις της εποχής για το ρόλο της γυναίκας στις συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες.
Θεατρικές παραστάσεις στην περιοχή και στα γύρω χωριά με αυτοσχέδιες κατασκευές δίνουν μία πολιτιστική πνοή στον τόπο, όταν ακόμα και σήμερα σε πολλά χωριά της χώρας μας δεν έχουν δει θέατρο αν δεν επισκεφθούν κάποια μεγάλη πόλη. Το πρωτοποριακό πείραμα λίγα χρόνια μετά σβήνει, καθώς οι σπουδές «τραβούν» τους πρωτεργάτες μακριά από το χωριό.
Η ίδρυση αθλητικού συλλόγου
Με τη θεατρική ομάδα να είναι ανάμνηση, το 1930 τα Τενεατόπουλα, που έχουν μάθει πια το ποδόσφαιρο και παίζουν στις αλάνες και στα χωράφια, αρχίζουν να οργανώνονται με πυρήνα τέσσερις νέους που επέστρεψαν στο χωριό, μετά τη φοίτησή τους στο Σχολαρχείο Κορίνθου, που τους ανάγκαζε να μένουν στην πόλη, αφού ήταν δύσκολο λόγω της απόστασης που καθημερινά έπρεπε να καλύψουν, να μένουν στα Αθίκια και να φοιτούν στην Κόρινθο.
Η τετράδα των Κωνσταντίνου Σακελλαρίου, Δημήτριου Λέκκα, Ιωάννη Τζαναβάρα, Γεώργιου Ιατρού, έχει μαζέψει χρήματα, τα στέλνει στην Αθήνα στον Ηλία Παπανικολάου (εκ των ιδρυτών του θεατρικού Τενεάτη) για να τους αγοράσει μία μπάλα ποδοσφαίρου. Αυτό ήταν «ο κύβος ερρίφθη». Σεπτέμβριος 1930 γεννιέται με καταστατικό στις 28 του μήνα (ημερομηνία κατάθεσης στο Πρωτοδικείο Κορίνθου), ο «Αθλητικός Σύλλογος Αθικίων ο Τενεάτης».
Όπως καταγράφει ο Κωνσταντίνος Σαραμάντης στο βιβλίο του «Ο Τενεάτης Αθικίων και το Κορνθιακό ποδόσφαιρο», εκείνα τα χρόνια της αγνότητας, η πιτσιρικαρία του χωριού τραγουδούσε: «Τενεάτη μεγάλε και τρανέ, όπου πας και όπου γυρίσεις, πάντα νίκες θα αποκτήσεις. Γιατί έχεις παιδιά που έχουνε φτερά, φτερά για να πετάνε, τις ομάδες να νικάνε. Τενεάτη μεγάλε και τρανέ».
Οι αγωνιστικοί χώροι
Τα πρώτα γήπεδα ήταν αλώνια, χωράφια, αλάνες, και για να μαθαίνει η σημερινή νεολαία, χωρίς διαγραμμίσεις, μετρημένες αποστάσεις, συχνά με κλίσεις στον αγωνιστικό χώρο, χωρίς αποδυτήρια, χωρίς αγωνιστικά συστήματα, χωρίς εισιτήρια και έσοδα, κλπ Αντίπαλοι συνήθως τα γειτονικά χωριά. «Επανάσταση» στην ομάδα έφερε ο λεωφορειούχος Βασίλης Αποστολόπουλος που από την αγάπη του για την ομάδα την μετέφερε δωρεάν και αρχίζουν οι εκτός έδρας αγώνες στο Κιάτο και το Ξυλόκαστρο.
Όλα αυτά τα χρόνια μιλάμε πάντα για ανεξάρτητη ομάδα, όπως και οι αντίπαλοί της χωρίς δηλαδή συμμετοχή σε επίσημες διοργανώσεις και επιλογή περιόδων αγώνων, όταν ο καιρός ήταν βοηθητικός και φυσικά όταν οι αγροτικές εργασίες το επέτρεπαν. Η ομάδα είναι «των μελών», που κάνουν ταμείο με το χαρτζιλίκι τους και επιστρέφει και ο Ιωάννης Τζαναβάρας το 1935, σαν γυμναστής πλέον και μέχρι το 1937 που αναγκάστηκε να ξαναφύγει προσφέρει προπονητικές υπηρεσίες (χάνει τη ζωή του στον εμφύλιο πόλεμο, όπου υπηρετούσε στο στρατό και αποτελεί στην ιστορία της ομάδας μία εκ των κορυφαίων προσωπικοτήτων σε προσφορά).
Πόλεμος και κατοχή
Ακολουθεί ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και στη διάρκεια της υποχώρησης Άγγλων και Αυστραλών – Νεοζηλαδών (της γνωστής και από τον Α’ Παγκόσμιο δύναμης της ΑΝΖΑC) τμήμα της στρατοπεδεύει έξω από τα Αθίκια για λίγες μέρες. Στη διάρκεια των ημερών αυτών ένας στρατιώτης δωρίζει στην πιτσιρικαρία των Αθικίων μια μπάλα ποδοσφαίρου. Η ANZAC φεύγει, η μπάλα μένει και το 1943 εν μέσω κατοχής γίνονται κάποιοι αγώνες με γειτονικά χωριά. Η μπάλα – δώρο χρησιμοποιήθηκε για αρκετά χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου, «υπηρέτησε ευδοκίμως» το σκοπό της, με τον παίκτη και τσαγκάρη στο επάγγελμα Αργύρη Παπαδά, να την ράβει όποτε χρειάζονταν και ο Τενεάτης εμφανίζεται ξανά σε οργανωμένη βάση μετά το 1945 και το τέλος του πολέμου. Το τσαγκαράδικο ήταν και τα αποδυτήρια της ομάδας.
Στο δεύτερο μέρος του αφιερώματός μας, θα παρακολουθήσουμε τις επιπτώσεις του εμφυλίου πολέμου στην πορεία του Τενεάτη, τη διαδρομή του έως τις μέρες μας και τις κοινωνικές πρωτοβουλίες στις οποίες συμμετείχε.
Υ.Γ. Ευχαριστούμε τη διοίκηση του Τενεάτη Αθικίων για τη συνεργασία και ειδικά τον Κωνσταντίνο Σαραμάντη για το βιβλίο του «Ο Τενεάτης Αθικίων και το Κορνθιακό ποδόσφαιρο», από όπου αντλήθηκαν στοιχεία και φωτο για το αφιέρωμα.
