Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Αγγλίας στο Νόριτς, μια διατροφή που βασίζεται στο μεσογειακό πρότυπο, είναι δηλαδή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, προϊόντα ολικής άλεσης, ελαιόλαδο και ψάρι, μπορεί να μειώσει τον ρυθμό απώλειας της οστικής πυκνότητας και κατ’ επέκταση να επιβραδύνει την εξέλιξη της οστεοπόρωσης.
-
Η αντοχή των οστών εξαρτάται από την οστική πυκνότητα και την ποιότητα του οστού.
-
Στην οστεοπόρωση έχουμε μείωση της πυκνότητας αλλά και της ποιότητας των οστών.
-
Κατάγματα εμφανίζονται κυρίως στην σπονδυλική στήλη, το ισχίο και τον καρπό.
-
Η απώλεια οστικής μάζας είναι σταδιακή και συνήθως χωρίς συμπτώματα ή άλλα προειδοποιητικά σημεία.
-
ΟΙ διατροφολόγοι της Κορινθίας εδώ
Παράγοντες Κινδύνου για την Εμφάνιση Οστεοπόρωσης
-
Κληρονομικότητα
-
Δίαιτα χαμηλή σε ασβέστιο και βιταμίνη D
-
Ανοικτό δέρμα, ανοικτά μάτια
-
Ορμονικές διαταραχές – Υπερθυρεοειδισμός
-
Πρόωρη εμμηνόπαυση
-
Έλλειψη άσκησης, καθιστική ζωή
-
Πολύ χαμηλό σωματικό βάρος
-
Εξαντλητικές (στερητικές) δίαιτες, πρωτεϊνικές δίαιτες
-
Κάπνισμα, Οινόπνευμα
-
Φάρμακα (κορτιζόνη, διουρητικά κ.α.)
-
Διάφορα νοσήματα
Μύθοι και Αλήθειες
-
Οι άνδρες δεν παθαίνουν οστεοπόρωση
-
Η διατροφή μπορεί να δώσει στον οργανισμό όλο το ασβέστιο που χρειάζεται
-
Εάν η μαμά σου είχε οστεοπόρωση, θα πάθεις και εσύ
-
Τα γαλακτοκομικά είναι η μόνη πηγή ασβεστίου
-
Ευαισθησία σε κατάγματα σημαίνει οστεοπόρωση
-
Εάν έχεις οστεοπόρωση δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να αυξηθεί το ασβέστιο στα οστά
-
Εάν αποφεύγεις τα γαλακτοκομικά θα πάθεις αργότερα οστεοπόρωση
-
Η άσκηση είναι επικίνδυνη για τους ηλικιωμένους
Πως ρυθμίζεται πόσο ασβέστιο μπαίνει και βγαίνει από τα οστά
Καθημερινά, ένα ποσό ασβεστίου ίσο με ένα ποτήρι γάλα, μπαίνει και βγαίνει από τα οστά.
Ασβέστιο χρειάζονται όλα τα κύτταρα του σώματος για να λειτουργούν σωστά.
Οι ορμόνες του θυρεοειδούς και των παραθυρεοειδών είναι οι βασικές ορμόνες που καθορίζουν πόσο ασβέστιο μπαίνει και βγαίνει από τα οστά.
Άλλες ορμόνες είναι τα οιστρογόνα, η τεστοστερόνη, οι ορμόνες των επινεφριδίων, και οι ορμόνες της υπόφυσης.
Στατιστικά
Περισσότερες από τις μισές γυναίκες και 1 στους 8 άνδρες πάνω από τα 50 έτη θα υποστούν οστεοπορωτικό κάταγμα.
-
Ένα κάταγμα κάθε 30 δευτερόλεπτα σε άτομα της τρίτης ηλικίας λόγω οστεοπόρωσης έχουμε στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ στην Ελλάδα κάθε χρόνο σε δεκαπέντε χιλιάδες ανέρχονται μόνο τα κατάγματα του μηριαίου οστού!
-
Μία στις τρεις Ελληνίδες, νεότερες των 50 ετών, θα εμφανίσει οστεοπόρωση. Οι γυναίκες αυτές έχουν μειωμένη οστική μάζα -ένδειξη προδιάθεσης εμφάνισης της ασθένειας- γεγονός ωστόσο που αγνοούν στη συντριπτική τους πλειονότητα αφού δεν κάνουν τον έλεγχο. Σήμερα στην Ελλάδα περίπου 400.000 γυναίκες άνω των 50 ετών πάσχουν από βαριά οστεοπόρωση που συνοδεύεται από κατάγματα σπονδύλων. Ο αντίστοιχος αριθμός ανδρών με βαριά οστεοπόρωση υπολογίζεται σε περίπου 50.000.
-
Αιτίες για την αύξηση της συχνότητας εμφάνισης της οστεοπόρωσης στις Ελληνίδες είναι το κάπνισμα, η κακή διατροφή και η έλλειψη άσκησης.
-
Οι ασθενείς δεν ξέρουν συνήθως ότι πάσχουν από οστεοπόρωση μέχρι τη στιγμή του κατάγματος.
Πως ρυθμίζεται πόσο ασβέστιο μπαίνει και βγαίνει από τα οστά;
Καθημερινά, ένα ποσό ασβεστίου ίσο με ένα ποτήρι γάλα, μπαίνει και βγαίνει από τα οστά. Τα οστά είναι ένα ζωντανό μέρος του σώματος και αποτελούν την αποθήκη του ασβεστίου στον οργανισμό. Ασβέστιο χρειάζονται όλα τα κύτταρα του σώματος για να λειτουργούν σωστά. Οι ορμόνες του θυρεοειδούς (καλσιτονίνη) και των παραθυρεοειδών (παραθορμόνη) είναι οι βασικές ορμόνες που καθορίζουν πόσο ασβέστιο μπαίνει και βγαίνει από τα οστά ώστε να παραμένει σταθερό το ποσό του ασβεστίου στο αίμα και τα οστά. Η παραθορμόνη ρυθμίζει και το ποσό της βιταμίνης D από το συκώτι που “ενεργοποιείται” στα νεφρά για τη σωστή απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο και απέκκριση από τα νεφρά. Άλλες ορμόνες που επιδρούν στο μεταβολισμό του ασβεστίου είναι τα οιστρογόνα (οι βασικές θηλυκές ορμόνες από τις ωοθήκες), η τεστοστερόνη (η βασική ανδρική ορμόνη από τους όρχεις), οι ορμόνες των επινεφριδίων, και οι ορμόνες της υπόφυσης με κύριο εκπρόσωπο την αυξητική ορμόνη.
Τι σημαίνει ο όρος “οστική μάζα”;
Ο όρος “οστική μάζα” αντιπροσωπεύει την πυκνότητα του οστού. Όσο μεγαλύτερη είναι τόσο ισχυρότερα είναι τα οστά. Φυσιολογικά, υπάρχει αύξηση της οστικής μάζας μέχρι τα 25 έτη της ζωής, ενώ μετά τα 35 χρόνια άνδρες και γυναίκες αρχίζουν να χάνουν κάποιο ποσοστό οστικής μάζας κάθε χρόνο. Οστεοπόρωση δεν παθαίνουν μόνο οι γυναίκες, αλλά και οι άνδρες.
Πώς γίνεται η διάγνωση της οστεοπόρωσης;
Μπορεί να υποπτευθεί κανείς την οστεοπόρωση με μια απλή ακτινογραφία, όμως τελικά η διάγνωση γίνεται με ειδικές εξετάσεις, όπως η μέτρηση οστικής πυκνότητας και εξετάσεις αίματος και ούρων. Η μέτρηση οστικής πυκνότητας γίνεται με ένα μηχάνημα DEXA (dual energy X-ray absorptiometry). Συνήθως η μέτρηση γίνεται σε ένα από δύο σημεία του σώματος όπως φαίνεται στο παραπλεύρως σχήμα. Στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης ή στο ισχίο. Μπορεί όμως να γίνει και στο καρπό αν υπάρχει το κατάλληλο λογισμικό στο μηχάνημα.
Γιατί η οστεοπόρωση συμβαίνει συχνότερα σε γυναίκες και ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση;
Τα οιστρογόνα (χαρακτηριστική ορμόνη του γυναικείου φύλου) παίζουν σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της οστικής πυκνότητας. Όταν τα επίπεδα οιστρογόνων πέφτουν μετά την εμμηνόπαυση, οι γυναίκες χάνουν αρχικά περισσότερο και μετά 2-4% οστική μάζα το χρόνο. Η ταχύτατη αυτή απώλεια μετά την εμμηνόπαυση είναι η κύρια αιτία οστεοπόρωσης στις γυναίκες.
Μπορεί να προληφθεί η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι μια διαταραχή των οστών που χαρακτηρίζεται από ελάττωση της αντοχής τους με αύξηση του κινδύνου κατάγματος. Η αντοχή των οστών εξαρτάται από την οστική πυκνότητα και την ποιότητα του οστού. Η οστεοπόρωση μπορεί να προληφθεί με την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, και τη σωστή διατροφή από μικρή ηλικία με τροφές πλούσιες σε ασβέστιο και βιταμίνη D.
Υπάρχει οστεοπόρωση στους άνδρες;
Βέβαια, αλλά εμφανίζεται σε μεγαλύτερη ηλικία απ’ ότι στις γυναίκες (γεροντική οστεοπόρωση). Άλλα αίτια πέρα από την ηλικία είναι ο υπογοναδισμός (μείωση των γεννητικών ορμονών), η λήψη κορτιζόνης και ο αλκοολισμός.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση;
Παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση είναι η κληρονομικότητα, η έλλειψη άσκησης, η έλλειψη επαρκών ποσοτήτων ασβεστίου και βιταμίνης D από το καθημερινό διαιτολόγιο, το πολύ χαμηλό βάρος και οι εξαντλητικές – στερητικές δίαιτες, η έλλειψη οιστρογόνων, το κάπνισμα, το αλκοόλ και μερικά φάρμακα (π.χ. η κορτιζόνη, διουρητικά κ.α.).
-
Κληρονομικότητα
-
Δίαιτα χαμηλή σε ασβέστιο και βιταμίνη D
-
Ανοικτό δέρμα, ανοικτά μάτια
-
Ορμονικές διαταραχές
-
Πρόωρη εμμηνόπαυση
-
Έλλειψη άσκησης, καθιστική ζωή
-
Πολύ χαμηλό σωματικό βάρος
-
Εξαντλητικές (στερητικές) δίαιτες, δίαιτα υψηλή σε πρωτεΐνες
-
Κάπνισμα
-
Οινόπνευμα
-
Φάρμακα (κορτιζόνη, διουρητικά κ.α.)
-
Διάφορα νοσήματα
Ποια είναι τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης;
Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα μέχρι να συμβεί κάποιο κάταγμα. Για το λόγο αυτό και η οστεοπόρωση έχει ονομαστεί silent killer. Μόνο σε προχωρημένη οστεοπόρωση έχουμε οστικά άλγη που τυπικά εμφανίζονται στα μακρά οστά και όχι στις αρθρώσεις. Τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης και του μηριαίου είναι τα συνηθέστερα. Συμβαίνουν σαν αποτέλεσμα μικρής σχετικά κακώσεως (που φυσιολογικά δεν θα προκαλούσε κάταγμα) ή και αυτόματα, γι αυτό και ονομάζονται παθολογικά κατάγματα.
Πώς αντιμετωπίζεται η οστεοπόρωση;
Αρχικά, ειδικές εξετάσεις είναι απαραίτητες για τη σωστή διάγνωση της αιτίας της οστεοπόρωσης. Η διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας αλκοόλ, η σωστή διατροφή που περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε ασβέστιο και βιταμίνη D και η απώλεια βάρους αποτελούν τις βάσεις της αντιμετώπισης του προβλήματος. Η άσκηση μπορεί να περιορίσει την απώλεια οστού και ακόμη να επάγει νέα οστεογένεση. Βέβαια, το πρώτο βήμα θα πρέπει να είναι η πρόληψη της εξέλιξης της οστεοπόρωσης μέσω της χρησιμοποίησης της κατάλληλης ορμονικής ή μη αγωγής. Για τον σκοπό αυτό κάθε γυναίκα η οποία βρίσκεται στα πρώτα χρόνια της εμμηνόπαυσης ή που έχει προδιάθεση θα πρέπει να συζητά με τον γιατρό που την παρακολουθεί ή τον ενδοκρινολόγο, που είναι ο ειδικός γιατρός για το μεταβολισμό του ασβεστίου και την οστεοπόρωση, για την επιλογή της προτιμότερης αγωγής. Στα φάρμακα περιλαμβάνονται ασβέστιο, βιταμίνη D, διφωσφονικά, αντι-οιστρογόνα (όπως ραλοξιφένη), και πρόσφατα ανασυνδυασμένη παραθορμόνη.
Πώς αντιμετωπίζεται η οστεοπόρωση:
-
-
Σωστή διάγνωση
-
Διακοπή καπνίσματος και αποφυγή μεγάλης ποσότητας αλκοόλ
-
Σωστή διατροφή με ασβέστιο και βιταμίνη D
-
Άσκηση
-
Φαρμακευτική αγωγή: διφωσφονικά, οιστρογόνα, προγεστερόνη, καλσιτονίνη, ραλοξιφένη, και πρόσφατα η ανασυνδυασμένης παραθορμόνη.
-
