Η Βοσνία έχει το δικαίωμα να αποφασίσει εάν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, αλλά η Μόσχα έχει το δικαίωμα να αντιδράσει σε αυτήν την απόφαση με βάση τα δικά της συμφέροντα» είπε ο ρώσος πρεσβευτής στο Σεράγεβο
Η Μόσχα «προειδοποιεί» ότι θα «απαντήσει» και εδώ σε περίπτωση νέας διεύρυνσης του ΝΑΤΟ
Καθώς πλησιάζει η 23η ματωμένη επέτειος από την ιμπεριαλιστική επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, η πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία κλιμακώνει επικίνδυνα και στα Βαλκάνια την αντιπαράθεση του ευρωατλαντικού μπλοκ με τη Ρωσία αλλά και την Κίνα.
Στο επίκεντρο βρίσκονται ξανά όλα τα «αναμμένα φιτίλια» των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στην περιοχή: Η προώθηση της «ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης» των Δυτικών Βαλκανίων σε αντιδιαστολή με την «αυξανόμενη ρωσική και κινεζική επιρροή», οι επικίνδυνοι σχεδιασμοί για νέες αλλαγές συνόρων προς διευκόλυνση αυτής της «ολοκλήρωσης» (βλ. σχέδια για «Μεγάλη Αλβανία», «Σερβικό Κόσμο» κ.ο.κ.), το μέλλον των κρατών – προτεκτοράτων της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης και του Κοσόβου, η πορεία της Σερβίας που προωθεί περαιτέρω τη σύνδεσή της με την ΕΕ, ενώ διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με τη Ρωσία κ.ο.κ.
Χαρακτηριστικές είναι οι εξελίξεις και οι «προειδοποιήσεις» για τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη.
Την Πέμπτη, ο πρέσβης της Ρωσίας στο Σαράγεβο, Ι. Καλαμπούκοφ, δήλωσε ότι «το αν η Βοσνία – Ερζεγοβίνη αποφασίσει να ενταχθεί σε κάποια συμμαχία είναι εσωτερικό της θέμα. Η δική μας απάντηση όμως είναι άλλο ζήτημα. Το παράδειγμα της Ουκρανίας δείχνει τι περιμένουμε. Αν υπάρξει οποιαδήποτε απειλή, θα απαντήσουμε».
Η αμερικανική πρεσβεία έκανε λόγο για «επικίνδυνες» δηλώσεις, προσθέτοντας ότι «καμιά τρίτη πλευρά δεν έχει το δικαίωμα να ψηφίζει για τις συμφωνίες ασφαλείας μεταξύ ΝΑΤΟ και κυρίαρχων κρατών (…) Εμείς θα συνεχίσουμε να στεκόμαστε στο πλευρό της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, καθώς παίρνει τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει τη θέση της στην ευρωατλαντική κοινότητα των εθνών».
Τα δύο από τα τρία μέλη του τριμελούς προεδρείου της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης (ο Κροατοβόσνιος Ζ. Κόμσιτς και ο μουσουλμάνος Βόσνιος Σ. Ντζαφέροβιτς) επέκριναν τις δηλώσεις ως «απαράδεκτες» και ως «απειλή και επίθεση στην κυριαρχία της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης».
Οι προειδοποιήσεις του Ρώσου πρέσβη διατυπώθηκαν την ίδια μέρα που ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στο Σαράγεβο Μάικλ Μέρφι μίλησε για «μια νέα γεωπολιτική στιγμή», που «αναδύεται» και στα Δυτικά Βαλκάνια, «διαμορφώνοντας μια νέα ευκαιρία για τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, που συνεπάγεται ευθύνη για τους εγχώριους πολιτικούς ηγέτες να την αξιοποιήσουν». Τόνισε δε ότι ΕΕ – ΝΑΤΟ και ΟΑΣΕ «είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε τους εγχώριους ηγέτες να επιτύχουν συμβιβασμό και συναίνεση», ζητώντας να προχωρήσει άμεσα η αναγκαία μεταρρύθμιση για τις εκλογές του φθινοπώρου. Υπενθυμίζεται ότι οι Κροατοβόσνιοι – που σήμερα δεν εκπροσωπούνται με χωριστή οντότητα στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη όπως οι Σερβοβόσνιοι – παζαρεύουν μέσω αυτής της μεταρρύθμισης μεγαλύτερα περιθώρια «αυτονόμησης».
Στις αρχές της βδομάδας, ο επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας Ζ. Μπορέλ ξεκίνησε περιοδεία σε Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία και Βοσνία – Ερζεγοβίνη, τονίζοντας ότι «όλη η περιοχή αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για μας» και μοιράζοντας υποσχέσεις για στήριξη όλων των χωρών της περιοχής ώστε «να αντιμετωπίσετε τις ευρύτερες επιπτώσεις του πολέμου» στην Ουκρανία. Μεταξύ άλλων, υπερασπίστηκε την ενίσχυση της «ειρηνευτικής» δύναμης της ΕΕ στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, της EUFOR, «ως προληπτικό μέτρο (…) για ένα ασφαλές και σίγουρο περιβάλλον».
Στα Βαλκάνια περιόδευσε και η ΥΠΕΞ της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ, που ανήγγειλε «περισσότερη παρουσία» της χώρας της «σε όλα τα Δυτικά Βαλκάνια» και ανακοίνωσε τη δημιουργία θέσης ειδικού απεσταλμένου του Βερολίνου για την περιοχή.
Μεταξύ άλλων, συνάντησε και τον Πρόεδρο της Σερβίας, Αλ. Βούτσιτς, στον οποίο σημείωσε ότι η στάση του Βελιγραδίου στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ «έχει καταγραφεί καλά». Το Βελιγράδι ενέκρινε το ψήφισμα καταδίκης της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, παρά τις σχέσεις που διατηρεί με τη Μόσχα, ενώ την ίδια ώρα δηλώνει δημόσια ότι αντιστέκεται σε δυτικές πιέσεις να συμμετάσχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Να σημειωθεί ότι στις 3 Απρίλη θα διεξαχθούν και προεδρικές εκλογές στη Σερβία, ενώ νέα στοιχεία για τις στρατιωτικές δαπάνες στα Βαλκάνια κατέταξαν το Βελιγράδι στην 1η θέση, καθώς το 2021 διέθεσε το 2,42% του ΑΕΠ του.
Την ίδια ώρα, στη Βόρεια Μακεδονία, ο Μπορέλ άκουσε τον πρωθυπουργό Ντ. Κοβατσέφσκι να του λέει ότι «είναι απαραίτητο η χώρα να έχει ισχυρή και σαφή ευρωπαϊκή προοπτική» και ότι «ο εν εξελίξει πόλεμος αποτελεί κίνδυνο για αυξημένη επιρροή τρίτων πλευρών στην περιοχή, και ως εκ τούτου θα πρέπει όλοι να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και προετοιμασμένοι. Το να αφήνεται γεωστρατηγικό κενό στο δικό μας τμήμα της Ευρώπης δεν αποτελεί επιλογή».
Σε αυτό το πλαίσιο, «φουντώνουν» και τα παζάρια για «συμφιλίωση» Σκοπίων – Σόφιας, ώστε να καμφθεί το βέτο της δεύτερης και να προχωρήσει η ενταξιακή πορεία και της Αλβανίας στην ΕΕ (η οποία είναι άμεσα δεμένη με της Βόρειας Μακεδονίας).
Υπενθυμίζεται επίσης ότι η κυβέρνηση συνασπισμού στη Βουλγαρία, μετά και την πρόσφατη αλλαγή του υπουργού Αμυνας, διαμήνυσε πως «η χώρα μας έχει γίνει ένας πολύ προβλέψιμος και ισχυρός υποστηρικτής» στις αποφάσεις ΝΑΤΟ και ΕΕ και «η Βουλγαρία δεν είναι πια μια “ήπια χώρα” που επιλέγει ενέργειες μόνο εξισορροπητικές».
Μέσα στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η νέα παρέμβαση της ηγεσίας του Κοσόβου, για να επιταχυνθεί η διαδικασία ένταξής του στο ΝΑΤΟ, όπως αποτυπώθηκε σε επιστολή της Προέδρου του, Βιόσα Οσμάνι, προς τον Αμερικανό Πρόεδρο. Η Οσμάνι ζήτησε «οι ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν την ηγεσία και την επιρροή τους για να υποστηρίξουν ενεργά και να προωθήσουν την περίπλοκη διαδικασία ένταξης στο ΝΑΤΟ για το Κόσοβο», αναφέροντας ότι η επικράτεια του Κοσόβου είναι «εκτεθειμένη στις επίμονες προσπάθειες της Ρωσίας να βλάψει και να αποσταθεροποιήσει ολόκληρα τα Δυτικά Βαλκάνια».
Τέλος, στις 17 Μάρτη έγινε στην Ουάσιγκτον συνάντηση «Στρατηγικού Διαλόγου» ΗΠΑ – Κροατίας. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε ότι «οι δυο χώρες στοχεύουν να εργαστούν στενά για τη μελλοντική Στρατηγική Αντίληψη του ΝΑΤΟ, με όραμα την ενίσχυση της Συμμαχίας», ενώ επίσης «υπογράμμισαν τη σημασία της συνεργασίας ΕΕ – ΝΑΤΟ, διασφαλίζοντας τη συμπληρωματικότητα και ενισχύοντας τη διαλειτουργικότητα και αναγνώρισαν το ΝΑΤΟ ως τη βάση της ευρωατλαντικής ασφάλειας».
