Ορεινή Κορινθία: Οροπέδια και χωριά γεμάτα θρύλους

ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΦΕΝΕΟΥ, στη βορειοανατολική Πελοπόννησο, στην Ορεινή Κορινθία, ανάμεσα στα βουνά Ζήρεια και Χελμός, περιοχή η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί και ως «Κορινθιακή Ελβετία» για την εκπληκτική της ομορφιά, αποτελεί ιδανικό προορισμό για κάθε εποχή του χρόνου. Ο Φενεός, αλλοτινός δήμος, πλέον ανήκει στο Δήμο Σικυωνίων με πρωτεύουσα το Κιάτο.

Από το Κιάτο, αφού περάσετε τα Κιόνια, ο δρόμος γίνεται ανηφορικός, στενός, με διαδοχικές στροφές, και με πυκνό ελατόδασος, δεξιά και αριστερά του δρόμου. Φτάνετε στην Καστανιά, χτισμένη αμφιθεατρικά στις παρυφές της Κυλλήνης (Ζήρειας), και στη συνέχεια, στα 2 χλμ., βρίσκεστε στο ψηλότερο σημείο της διαδρομής σας, στο Διάσελο Καστανιάς, στα 1.100 μ. Εάν θέλετε να αποφύγετε τις στροφές της Καστανιάς, μετά τη Στυμφαλία, στο χωριό Καρτέρι, θα πάτε αριστερά προς Λαύκα.

Σ’ ότι αφορά το Οροπέδιο του Φενεού, κατά μεγάλα διαστήματα στο παρελθόν υπήρξε λίμνη, και αυτό συνέβαινε διότι τα δύο ποτάμια της κοιλάδας – ο Ολβιος και ο Δόξας-, δεν μπορούσαν να βρουν δίοδο προς τη θάλασσα, με αποτέλεσμα τα νερά τους να διοχετεύονται στο οροπέδιο. Με τα χρόνια, στις νότιες απολήξεις του οροπεδίου σχηματίστηκαν μεγάλα βάραθρα, οι λεγόμενες καταβόθρες, οι οποίες έλυναν το πρόβλημα της συσσώρευσης του νερού των δύο ποταμών.
Κατά περιόδους, οι καταβόθρες έκλειναν, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σιγά σιγά έλος, το οποίο με τον καιρό να μετατρέπεται σε λίμνη. Η λίμνη του Φενεού και οι καταβόθρες αποτέλεσαν στα αρχαία χρόνια πηγή μύθων και ιστοριών. Τελευταία φορά οι καταβόθρες άνοιξαν το 1897, αποξηραίνοντας την λίμνη και προσφέροντας στους κατοίκους μεγάλες εκτάσεις για καλλιέργεια.

Λίμνη Δόξα

Σε υψόμετρο 900 μέτρων, στην Αρχαία Φενεό, ξεπροβάλλει η τεχνητή λίμνη Δόξα, μέσα σ’ ένα πανέμορφο τοπίο, αγκαλιασμένο από έλατα. Η κατασκευή της λίμνης ολοκληρώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990, και στηρίχτηκε στον χείμαρρο Δόξα που ρέει σε εκείνη την περιοχή.

Στο κέντρο της λίμνης, πάνω σε μια λωρίδα γης, βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγ. Φανουρίου, το οποίο εορτάζει στις 27 Αυγούστου. Οσο, για το ιστορικό μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου, σκαρφαλωμένο στην πλαγιά με την υπέροχη θέα, στέκει εκεί από το 1693, αν και είχε ιδρυθεί από τον 14^ο αιώνα. Αρχικά ήταν χτισμένο στη σημερινή θέση «Παλαιομονάστηρο», στη νησίδα εντός της λίμνης, εκεί όπου είναι το εκκλησάκι του Αγ. Φανουρίου. Υπήρξε επαναστατικό κέντρο στα χρόνια της Οθωμανοκρατίας και διατηρούσε Κρυφό Σχολειό, το οποίο διασώζεται μέχρι σήμερα. Η μονή είναι τριώροφη, το Καθολικό με το αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο (1762) με παραστάσεις από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη βρίσκεται στη μέση, στον πρώτο όροφο είναι τα κελιά και στον δεύτερο η τράπεζα, η κουζίνα και το αρχονταρίκι. Εκεί, όπου ο Ηγούμενος Αρχιμανδρίτης Γεννάδιος θα σας κεράσει γλυκό του κουταλιού με γεύση άγριο τριαντάφυλλο.

Σε κοντινή απόσταση από τη λίμνη Δόξας, κοντά στο χωριό Καλύβια, βρίσκεται η Ακρόπολη της Αρχαίας Φενεού, και σύμφωνα με τις επιγραφές αποκαλύφθηκε ναός αφιερωμένος στον Ασκληπιό, βάθρο πάνω στο οποίο βρέθηκαν δυο πελώρια μαρμάρινα πόδια με σανδάλια ενώ πίσω από το βάθρο βρέθηκε μαρμάρινο γυναικείο κεφάλι, τα οποία παριστάνουν τον Ασκληπιό και την Υγεία. Στην Αρχαία Φενεό είναι και το αρχαιολογικό (σ.σ. εκεί και το μαρμάρινο κεφάλι της Υγείας) και λαογραφικό μουσείο.

Στις πλαγιές της Ζήρειας

Η Μοσιά, οικισμός με υψόμετρο 810 μέτρα, είναι χτισμένος στις δυτικές πλαγιές του Γερόντιου όρους, πάνω από τον κάμπο με αμφιθεατρική κλίση ενώ στο Μεσινό, στην ανατολική πλευρά της λεκάνης του Φενεού, στα 780 μ., μεταξύ άλλων, υπάρχει μουσείο με μικρή αρχαιολογική συλλογή.

Η Γκούρα, σε υψόμετρο 950 μ., στις δυτικές πλαγιές της Ζήρειας, στο βόρειο τμήμα της λεκάνης του Φενεού, υπήρξε έδρα του πρώην δήμου Φενεού. Διαθέτει όμορφη πλατεία με την εκκλησία των Ταξιαρχών, τα αρχοντικά του 19^ου αιώνα του οπλαρχηγού της Επανάστασης Νικόλαου Οικονόμου – Γκούρα, του Σάρλη και του Μούρτη, τα οποία αποτελούν ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Παραδοσιακοί ξενώνες, καφενεία, ταβέρνες, σούπερ μάρκετ, κρεοπωλείο, φούρνος είναι, μεταξύ άλλων, το σκηνικό στο κεφαλοχώρι της περιοχής.

Επόμενο χωριό είναι το Στενό (3 χλμ.), με την εκκλησία της Αγ. Μαρίνας στην πλατεία, το καφενείο και το αιωνόβιο πλατάνι μέσα από τα σπλάχνα του οποίου τρέχει γάργαρο νερό! Διασχίζοντας το τρίτοξο γεφύρι ανεβαίνετε στη θέση «Κοτρόνι» με το εκκλησάκι του Αγίου Χαράλαμπου, με την πανοραμική θέα προς τη  Ζήρεια (2.374 μ.), το ελατόδασος, από την άλλη πλευρά τα Αροάνια Ορη -ο Χελμός (2.355 μ.)- και στη μέση την πεδιάδα του Φενεού και τον Ολβιο ποταμό.

Ο Φενεός, πετρόχτιστο χωριό σε υψόμετρο 920 μ., στις ανατολικές πλαγιές των Αροανίων, είναι γνωστός και ως Συβίστα, αφού μέχρι το 1928 είχε αυτήν την ονομασία. Εκεί θα δείτε την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα, αλλά και την παλιά νεροτριβή (δριστέλα) όπου οι κάτοικοι πλένουν τα κιλίμια και τις κουβέρτες τους. Ψηλότερο χωριό στην πεδιάδα του Φενεού είναι το Πανόραμα, σε υψόμετρο 1.000 μ.

Το Μάτι (Γκιόζα) είναι το δεύτερο μεγαλύτερο χωριό μετά την Γκούρα, στα 840 μ., γνωστό από τη μυθολογία, αφού ο Ηρακλής λέγεται ότι άνοιξε τις καταβόθρες για να γλιτώσει τον κόσμο από το έλος. Ετσι, η μεγάλη λίμνη του Φενεού αποξηράνθηκε και πλέον έχει δώσει τη θέση της στον κάμπο.

Info

-Απόσταση: Από Αθήνα ακολουθείτε την Ολυμπία οδό για Κόρινθο, βγαίνετε στην έξοδο για Κιάτο (110 χλμ.) και συνεχίζετε στην επαρχιακή οδό που θα σας οδηγήσει στο Οροπέδιο του Φενεού. Από Κιάτο για Γκούρα είναι περίπου 50 χλμ. Στο Κιάτο φτάνετε και με τον προαστιακό. Από Θεσσαλονίκη, οδικώς υπολογίστε 660 χλμ.

-Διαμονή: Στα χωριά του Οροπεδίου του Φενεού θα βρείτε παραδοσιακούς ξενώνες, στούντιο, ορεινά σαλέ, ενοικιαζόμενα δωμάτια για ευχάριστη διαμονή.

Tips

-Αρχαιολογικός χώρος Σικυώνας: Η πόλη Σικυών παρουσίασε μεγάλη ακμή στην περίοδο της αρχαιότητας, ειδικά από τα μέσα του 2^ου αιώνα π.Χ. Εδώ εικάζεται ότι παίχτηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα αρχαίο δράμα. Ο αρχαιολογικός χώρος της Σικυώνας με το αρχαίο θέατρο – από τα μεγαλύτερα της αρχαίας Ελλάδας-, το Βουλευτήριο, το Γυμνάσιο – Παλαίστρα και τη Μακρά Στοά απέχει 5 χλμ. από το Κιάτο. Επίσης, το συγκρότημα των ρωμαϊκών λουτρών έχει διαμορφωθεί σε αρχαιολογικό μουσείο.

-Στυμφαλία: Περιοχή γνωστή από την ελληνική μυθολογία (36 χλμ. από Κιάτο), στη λίμνη της Στυμφαλίας, που εκτείνεται σε υψόμετρο 700 μ., οι Στυμφαλίδες Ορνιθες – τα ανθρωποφάγα αρπακτικά πουλιά με τα σιδερένια ράμφη, φτερά και νύχια-  εκτόξευαν τα φτερά τους σα βέλη καταστρέφοντας τους καρπούς των αγρών γύρω από την αρχαία πόλη Στύμφαλο, και τελικά τις εξόντωσε ο Ηρακλής στον έκτο άθλο του. Σήμερα, η Στυμφαλία φημίζεται και για τις ταβέρνες της με τα ντόπια κρέατα  ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα ερείπια της μονής Ζαρακά με τους εντυπωσιακούς ογκόλιθους από την εποχή της Φραγκοκρατίας.

-Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας: Μέλος του Δικτύου Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, έχει ως σκοπό να καταδείξει την αλληλεξάρτηση ανθρώπου και φύσης, καθώς και την αρμονική συνύπαρξή τους στη λεκάνη της Στυμφαλίας. Το μουσείο λειτουργεί καθημερινά, 10.00 – 18.00, εκτός Τρίτης (τηλ. 27470 22296).

-Παναγία των Βράχων: Στο δρόμο για Ανω και Κάτω Ταρσό, η εντυπωσιακή Παναγία των Βράχων είναι ένα εκκλησάκι χτισμένο στη σκιά ενός τεράστιου βράχου. Η τοποθεσία με τους βράχους να ορθώνονται και το εκκλησάκι θυμίζει τα Μετέωρα.

-Ζήρεια: Η Κυλλήνη ή Ζήρεια είναι τo δεύτερο ψηλότερο βουνό της Πελοποννήσου, με υψόμετρο 2.374 μ., και κατά το μεγαλύτερο τμήμα της βρίσκεται στο νομό Κορινθίας. Σύμφωνα με τη μυθολογία, στην Κυλλήνη γεννήθηκε ο αγγελιοφόρος των θεών, ο Ερμής. Η Ζήρεια υπήρξε και χώρος δράσης και του θεού Πάνα και των Νυμφών που τραγουδούσαν και χόρευαν.

-Τοπικά προϊόντα/γεύσεις: Κρασί από την αμπελουργική ζώνη της Νεμέας ΠΟΠ, τυροκομικά – γαλακτοκομικά (σ.σ. στην Πελοπόννησο, μεταξύ άλλων περιοχών, έχει αναγνωρισθεί ως ΠΟΠ ελληνικό τυρί η φέτα), όσπρια Φενεού (φάβα, φακές, φασόλια), πατάτες Φενεού, κορινθιακή σταφίδα, μέλι, ξηροί καρποί, σουλτανίνα, εσπεριδοειδή κ.ά., κρεατικά στη σούβλα, ψητά, μαγειρευτά, γουρουνόπουλο, πίτες, φασολάδα, κόκορας με χυλοπίτες, «σπαστή» σοκολάτα κτλ.

Πηγή