Οι επιστολές του Γέρου του Μοριά από Τρανό Ζευγολατιό της Βόχας, Νεμέα και Φενεό που οργανώνουν και κατευθύνουν την αντίσταση στον Ιμπραήμ – Τι λέει για τους προσκυνημένους – Τι ζητά από τη Διοίκηση – Τι απαιτούν οι κυβερνητικοί από τον Αρχιστράτηγο
ΟΙούνιος του 1827 ήταν ένας από τους κρισιμότερους μήνες στην Ιστορία της ελληνικής επανάστασης. Ο Ιμπραήμ έχει κατακλύσει όλη την Πελοπόννησο και στη Ρούμελη η απώλεια του Καραϊσκάκη έχει κάνει το παιχνίδι να μοιάζει χαμένο. Η Κορινθία και το ανατολικό κομμάτι της ορεινής, κυρίως, Αχαΐας είναι δύο από τα τελευταία μέρη που έχουν μείνει ελεύθερα, ενώ οι ορδές των τουρκοαιγυπτίων έχουν κατακλύσει την Πελοπόννησο και το «προσκύνημα» –με μπροστάρη τον οπλαρχηγό της Επαρχίας Πατρών Δημήτριο Νενέκο– έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Ο Ιμπραήμ κινείται προς το Μέγα Σπήλαιο όπου συγκεντρώνονται οι «απροσκύνητοι», με σκοπό να τους καταφέρει συντριπτικό χτύπημα. Ο Κολοκοτρώνης προσπαθεί να περισώσει ό,τι περισσότερο μπορεί, απειλώντας με «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους» και ανασυντάσσοντας δυνάμεις για να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ. Στρατηγείο του εκείνες τις δραματικές μέρες είναι η Κορινθία.
Ο Αρχιστράτηγος φτάνει στην Κορινθία και συγκεκριμένα στη Βόχα στις 10 Ιουνίου. Στήνει το στρατηγείο του στο Τρανό Ζευγολατιό της Βόχας, όπως μαρτυρά η επιστολή που φυλάσσεται στο αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών. Μια σειρά επιστολών φεύγει από τη βάση του προς οπλαρχηγούς και προκρίτους με σκοπό την οργάνωση της αντίστασης κατά του Ιμπραήμ.
Θα παρακολουθήσουμε μαζί τα γραφόμενα του Γέρου του Μοριά, τις εντολές και τις οδηγίες που έδινε, σε ένα μεγάλο αφιέρωμα στην καθοριστική για τη σωτηρία της Επανάστασης δράση του, τον Ιούνιο του 1827. Κάθε μέρα θα παρουσιάζουμε και τις επιστολές που γράφτηκαν πριν από 193 χρόνια, την αντίστοιχη ακριβώς ημερομηνία.
Ξεκινάμε σήμερα από την πρώτη επιστολή του Κολοκοτρώνη προς τους Δημογέροντες και προκρίτους της επαρχίας Καλαβρύτων. Η επιστολή γράφτηκε σαν σήμερα, 10 Ιουνίου 1827, από τη Βόχα.
Ο αρχιστράτηγος εμφανίζεται δυσαρεστημένος με τις αποφάσεις και τις επιλογές των κυβερνητικών:
«Η Κυβέρνησίς μας» γράφει ο Θοδωρής Κολοκοτρώνης προς τους Δημογέροντες και τους Προκρίτους της επαρχίας Καλαβρύτων, «δεν ηδυνήθη άχρι τούδε να μας προβλέψη τα αναγκαία του πολέμου, τροφάς και πολεμοφόδια, και δια τούτο ούτε ηδυνήθημεν, ούτε δυνάμεθα χωρίς αυτών ν’ αντιπαραταχθώμενω εις τον εχθρόν μας, όστις έχει τροφάς και πολεμοφόδια, αλλά δεν πρέπει διά τούτο να σταυρώσωμεν τα χέρια μας, ας κάμωμεν τον σταυρόν μας και ας ακολουθήσωμεν ως εις την αρχήν της Επαναστάσεώς μας.
Λαμβάνοντες την παρούσαν μου να παραδώσετε τους στρατιώτες σας όλους υπό την οδηγία του στρατηγού Β. Πετιμεζά και την τροφήν αυτών να εξοικομήτε από τας εθνικάς προσόδους της επαρχίας σας, αν είναι ή από την ιδιοκτησίαν σας και να τας μετακομίζετε όπου αν συστηθεί στρατόπεδον, κρατούντες καθαρόν λογαριασμόν δια να αποζημιωθείτε αυτάς. Θέλετε εξοικονομεί ομοίως και τα αναγκαία φουσέκια και κάθε άλλο, διότι διαφορετικά, με τον ερχομόν μου, όστις θέλει γίνει άφευκτα μετά τρεις ημέρας, θέλει βιασθήτε να το ακολουθήσετε με τη βία, το οποίον δεν επιθυμώ ποτέ, και όλαι οι άλλαι επαρχίαι το ίδιον θέλει ακολουθήσουν.
Πατριώται!», συνεχίζει ο Κολοκοτρώνης στην επιστολή του, «Ενθυμηθήτε τας προόδους μας εις τας αρχάς της Επαναστάσεώς μας, δεν ήσαν αποτελέσματα, ειμή της ιεράς ομονοίας και της προθυμίας μας· όταν και τώρα τρέξουμε μ’ αυτά τα αισθήματα, βεβαιωθήτε παρ’ εμού, ότι σωζόμεθα άφευκτα· ας εβγάλη καθείς από το νού του την αισχράν προς τον εχθρόν υποταγήν, επειδή χωριστά όπου είναι αδύνατον να ζήση Τούρκος και Έλλην μαζί, δε θέλει γλυτώσει και από το σπαθί των Ελλήνων, καθώς εντός ολίγου θέλει βεβαιωθήτε πραγματικώς αφ’ όσα θα δοκιμάσουν από τους Έλληνες ο τουρκονενέκος και οι λοιποί ομοίοι του, αν έχη τοιούτους.
Την 10 Ιουνίου. Βόχα. Ο Γεν. Αρχηγός Θ. Κολοκοτρώνης».
Ο Κολοκοτρώνης είναι σαφέστατος και στις οδηγίες του και στις απειλές του. Δεν αφήνει περιθώρια για προσκυνήματα. Η τιμωρία θα είναι παραδειγματική. Μην ξεχνάμε ότι απευθύνετε στους Έλληνες που αντιστέκονται ακόμη στα ορεινά της Αχαΐας και της Κορινθίας, όταν ο Ιμπραήμ έχει αλλάξει τακτική, προσπαθεί να καλοπιάσει τους πληθυσμούς και τους τάζει συγχωροχάρτια, τα οποία στέλνει στο Σουλτάνο. Τα «προσκυνοχάρτια» αυτά ο Σουλτάνος τα χρησιμοποιεί στις διπλωματικές επαφές του με τις Μεγάλες Δυνάμεις προκειμένου να τους πείσει ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, αφού οι ραγιάδες υποδουλώνονται!
Την ίδια στιγμή στα στρατεύματα του Ιμπραήμ συγκαταλέγονται και περίπου 2000 Έλληνες προσκυνημένοι, υπό τον Νενέκο, γεγονός που καθιστά δύσκολο το έργο του Κολοκοτρώνη να κρατήσει τους Έλληνες στην αντίσταση και στον πόλεμο εναντίον του τουρκικού ζυγού.
Γι’ αυτό ο αρχιστράτηγος είναι αμείλικτος: «Φωτιά και Τσεκούρι στους προσκυνημένους»!
Η επιστολή του Πετιμεζά
Την ίδια μέρα στο Τρανό Ζευγολατιό της Βόχας φτάνει επιστολή από τον Βασίλειο Πετιμεζά τον οπλαρχηγό των Σουδενών η οποία ενημερώνει τον αρχιστράτηγο ότι:
«Σήμερον δύο ώρας πριν φέγξη με επίτηδες πεζόν μου εστάλθησαν τα εσώκλειστα, εκ των οποίων πληροφορείσαι τα περί του ερχομού του εχθρού και φαίνεται, ότι και οι σκοποί του είναι δια το Μέγα Σπήλαιον, όθεν αμέσως ήδη ξεκινούμε εγώ με όσους υπό την οδηγίαν μου άχρις ώρας ευρίσκονται δια το μέρος Ξεροκαμπίου και πανταχόθεν διεύθυνα πεζούς με διαταγάς εις όλους τους Καπετανέους των χωρίων, οπού σήμερον έως το γεύμα να παρευρεθώσιν όλοι με τους στρατιώτας εις Ξηρόκαμπον.
Εκλαμπρότατε! Αρκετές πληροφορίες πολλαίς φοραίς σα έδωσα δια τον επαρχιακόν τούτον κίνδυνον. Έφθασε ο λαός εις την εσχάτην απελπισίαν. Δεν ημπορώ πλέον μόνος μου εις το να συντρέξω και του ν’ ακολουθήσω. Της εκλαμπρότητάς σας η ενταύθα παρρησία θέλει δώσει την εμψύχωσιν του λαού όπου κλονίζεται. Όθεν προφθάσετε το συντομότερον με όσας αρκετές δυνάμεις δυνηθήτε. Αυτή η ώρα είναι να προφθάσθει από τον κίνδυνον την επαρχίαν ταύτην. Πρόφθασον εκλαμπρότατε!
Όσο το συντομότερον και μην αργοπορείς. Δεν είναι αμφιβολία, ότι και οι εν Τριπολιτζά εχθροί θέλει οπισθοδρομήσουν δια να συνενωθούν με τους ήδη ενταύθα ελευσομένους, όπου να συγκεντρωθώσι δια να εκτελέσουν τον σκοπόν τους. Η οδηγία αυτών εις τα όσα ακολουθούν, ο τουρκοφρονών Νενέκος υπάρχει με τους λοιπούς αυτού. Εγώ δεν ηξεύρω αν η περίστασις με το συγχωρέση να εμπορέσω να εύρω καιρόν δια να σας ειδοποιήσω και αυθις. Εκ του παρόντος μου όμως λάβε την πρέπουσαν πληροφορίαν ως αρκετός και με όλο το σέβας προσκυνώντας σας μένω.
Τη 10 Ιουνίου 1827 Ζαρούχλα, πρόθυμος των προσταγών της, ο Πατριώτης Βασίλειος Πετιμεζάς».
Ο Ιμπραήμ λοιπόν, έχει βάλει στόχο το Μέγα Σπήλαιο. Μαζί του είναι ο Νενέκος και ο κίνδυνος του προσκυνήματος είναι μεγάλος, γι’ αυτό ο Βασίλειος Πετιμεζάς παρακαλεί τον Κολοκοτρώνη να φτάσει στην περιοχή το συντομότερο.
Π
Ο Κολοκοτρώνης βρίσκεται στο Τρανό Ζευγολατιό όταν λαμβάνει το γράμμα. Τι θα κάνει; Ποιες οι αποφάσεις και οι διαταγές του;
Αύριο, η συνέχεια με τις επιστολές που έστειλε στις 11 Ιουνίου από τη Βόχα!
Έρευνα-επιμέλεια-κείμενα: Γιώτα Χρ. Αθανασούλη
