Ηταν σαν σήμερα 8/9/1964 όταν συγχωνεύονται η Νεολαία και ΕΔΑ και η Δημοκρατικής Κίνησης Νέων-Γρηγόρης Λαμπράκης. για να πάρει σάρκα και οστά μια οργάνωση που στην πορεία έμελλε να γράψει την δική της υπέροχη ιστορία. Η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη.
Μετά την θρυλική ΕΠΟΝ υπήρξε το μεγαλύτερο κίνημα της ελληνικής νεολαίας. Αν και η δραστηριότητά της κράτησε ελάχιστα, μόλις δυο χρόνια, αφού το 1967 υπήρξε το Απριλιανό πραξικόπημα και η επιβολή της χούντας στην Ελλάδα, η νεολαία Λαμπράκη κατόρθωσε να αποκτήσεις βαθιές ρίζες στον νεολαιίστικο κόσμο της εποχής.
Δεκάδες χιλιάδες ήταν τα μέλη, οι οπαδοί και οι φίλοι της Οργάνωσης, από την πρωτεύουσα μέχρι το τελευταίο χωριό της πατρίδας μας. Οι «πολιτικοί-πολιτιστικοί πυρήνες» της οργάνωσης λειτουργούσαν σε κάθε γειτονιά της Ελλάδας.
Χιλιάδες ήταν οι εκδηλώσεις για το Κυπριακό, αλλά και για την ειρήνη στο Βιετνάμ, θέματα που τότε βρισκόταν στο κέντρο της επικαιρότητας.
Στα άμεσα αιτήματα της οργάνωσης ήταν η κατάργηση των κατάπτυστων πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων, που στόχο είχαν να μην μπορούν τα παιδιά των λαϊκών αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. να σπουδάσουν στα πανεπιστήμια.
Γι΄ αυτό συγκέντρωσε το μίσος όλου του αντιδραστικού κατεστημένου. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο τότε αρχηγός της ΕΡΕ, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, κραύγαζε στην κυριολεξία μέσα στο κοινοβούλιο τους, απευθυνόμενο στον τότε πρωθυπουργό, Γεώργιο Παπανδρέου: “Κύριε πρωθυπουργέ, απαιτώ τώρα αμέσως να διαλύσετε την Οργάνωση της Δημοκρατίας Νεολαίας Λαμπράκη, διότι παραπλανά τας νέας της Δεξιάς”.
Συνέντευξη Μίκη Θεοδωράκη – Πώς ιδρύθηκε η νεολαία Λαμπράκη που προκάλεσε σεισμό στην Ελλάδα
«Την επομένη της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, οι σύντροφοί μου μού πρότειναν να μπω επικεφαλής της νεολαίας της Αριστεράς. Μέσα σε λίγους μήνες, από 2.000 μέλη που είχε η Νεολαία της ΕΔΑ, έφτασαν τα 70.000 με επιρροή σε 300.000. Έτσι γεννήθηκαν οι Λαμπράκηδες»… έλεγε ο αείμνηστος Μίκης Θεοδωράκης για την ίδρυση της νεολαίας Λαμπράκη.
Η αρχή…
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης, ο Μαραθωνοδρόμος της Ειρήνης, δολοφονήθηκε το Μάιο 1963, στη Θεσσαλονίκη από παρακρατικούς μετά από συγκέντρωση για την ειρήνη.
Από τις 22 Μαΐου, οπότε και δέχτηκε το δολοφονικό χτύπημα, και για πέντε μερόνυχτα που ο βουλευτής της Αριστεράς, ο διαπρεπής γιατρός και ο σπουδαίος αυτός άνθρωπος, δίνει μάχη για τη ζωή του στο Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, εκατοντάδες άνθρωποι, κυρίως νέοι εργαζόμενοι, φοιτητές και μαθητές, ξενυχτάνε καθισμένοι στο γρασίδι, στο πάρκο της πανεπιστημιούπολης.
Εκεί, επισημαίνεται η ανάγκη δημιουργίας μιας νεολαιίστικης κίνησης που θα παλεύει για τα ιδανικά της Δημοκρατίας και της Ειρήνης, για τα οποία πάλευε ο δολοφονημένος αγωνιστής. Μιας ανεξάρτητης οργάνωσης η οποία θα φέρει στον τίτλο της το όνομά του, για να θυμίζει τη θυσία του. Στο γρασίδι του ΑΧΕΠΑ, είχε ριχτεί για πρώτη φορά το σύνθημα «Κάθε νέος και Λαμπράκης», ενώ ένα νέο έμβλημα γεννήθηκε: το «Ζ». 
Τα ξημερώματα της 27ης Μαΐου 1963 ο Λαμπράκης χάνει την άνιση μάχη με τον θάνατο… Λίγες μέρες μετά την παλλαϊκή κηδεία του στην Αθήνα, οι νέοι της Θεσσαλονίκης προχωρούν στη δημιουργία της «Δημοκρατικής Κίνησης Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης». Με διαφορά λίγων ημερών, ανάλογη κίνηση ιδρύεται στην Αθήνα, με πρόεδρο τον Μίκη Θεοδωράκη.
Ιδρύεται η Νεολαία Λαμπράκη με πρόεδρο τον Θεοδωράκη
Η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη γεννήθηκε από την συγχώνευση της Δημοκρατικής Κίνησης Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης και της Νεολαίας της ΕΔΑ, τον Ιούνιο του 1963. Ήταν μία κραυγή απόγνωσης ενάντια στον πολιτικό αυταρχισμό, υπό την ανοχή του οποίου είχε δολοφονηθεί ο Γρηγόρης Λαμπράκης.
Τελετή ίδρυσης της νεολαίας Λαμπράκη – Πηγή mikistheodorakis.gr
Ήταν 8 Ιουνίου 1963, όταν μια ομάδα είκοσι ανθρώπων, διανοούμενοι, επιστήμονες, φοιτητές, εργάτες, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, που στο κέντρο της έχει τον Μίκη Θεοδωράκη υπογράφει την ιδρυτική διακήρυξη της Δημοκρατικής Κίνησης Νέων Γρηγόρης Λαμπράκης που θα μετεξελιχθεί στη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη. Ανάμεσά τους είναι οι Αντώνης Ποντικάκης, Μίνως Αργυράκης, Αλέκος Ἀλεξανδράκης, Μήτσος Λυγίζος, Βάσω Κατράκη, Νότης Περγιάλης, Μέντης Μποσταντζόγλου, Γιώργος Χαραλαμπίδης, οι συγγραφείς Φαίδρος Μπάρλας, Νίκος Τσεκούρας, Γιώργος Μανιάτης, Νίκος Κούνδουρος, Γεώργιος Θάνος Νίκος Γεωργόπουλος, Θεόδωρος Πάγκαλος κ.ά.
Ο Μίκης Θεοδωράκης, που είναι τότε 38 ετών, ψηφίζεται πρόεδρος του Κινήματος και στις εκλογές της ίδιας χρονιάς εκλέγεται βουλευτής της ΕΔΑ που αναδεικνύεται τρίτο κόμμα, όπως και στις εκλογές που ακολούθησαν το 1964 όταν πια η Ένωση Κέντρου του Γ.Παπανδρέου αποκτά αυτοδυναμία και ο Κ.Καραμανλής ήδη ζει στο Παρίσι έχοντας φύγει από τη χώρα τον Δεκέμβριο του ’63, χρησιμοποιώντας διαβατήριο στο όνομα «Τριανταφυλλίδης». 
Ο Μίκης και ο δεκάλογος των Λαμπράκηδων
Τα κύρια χαρακτηριστικά της Νεολαίας Λαμπράκη ήταν ότι αποτελούσε μια νεολαιίστικη οργάνωση αυτόνομη και ανεξάρτητη από κόμματα παρά τη συμμετοχή μελών της ΕΔΑ και του ΚΚΕ.
Οι νέοι που ανήκαν στον πολιτικό χώρο της αριστεράς συσπειρώθηκαν, εξέλεξαν ως εκπρόσωπο τον Μίκη Θεοδωράκη και διατύπωσαν ξεκάθαρα τις θέσεις τους. Ο ιστορικός Δεκάλογος των Λαμπράκηδων, όπως υπενθυμίζει η mixanitouxronou, επιζητούσε τα εξής:
- Ελλάδα ελεύθερη, ανεξάρτητη, αδέσμευτη, κυρίαρχη
- Η Παρτίδα μας φορέας ειρήνης και συνεργασίας στα Βαλκάνια
- Ελλάδα χωρίς ξένες στρατιωτικές βάσεις και ταπεινωτικά στρατιωτικά σύμφωνα
- Κύπρος ελεύθερη και αδέσμευτη
- Εθνική οικονομική πολιτική
- Να εδραιωθεί η Δημοκρατία, να περιοριστεί η Αυλή (το παλάτι), να γίνουν όλοι οι πολίτες ίσοι απέναντι στον Νόμο
- Να μειώσουμε τις στρατιωτικές δαπάνες
- Ο κρατικός μηχανισμός στην υπηρεσία του λαού
- Όχι στην τρομακτική ανισότητα στην κατανομή του εθνικού πλούτου
- Η νέα γενιά να διαπαιδαγωγηθεί σύμφωνα με τις πατριωτικές μας παραδόσεις και την κληρονομιά του ανθρώπινου πολιτισμού
Στο βιβλίο του: το «Μανιφέστο των Λαμπράκηδων» που επανεκδόθηκε, ο Μίκης Θεοδωράκης, αναβιώνει όλες τις εμβληματικές στιγμές της Νεολαίας. Περιλαμβάνει ακόμα, έναν ξεχωριστό χαιρετισμό του ίδιου του συνθέτη που εξηγεί τους λόγους για τους οποίους σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι απαραίτητο ένα κίνημα νεολαίας, εφάμιλλο εκείνο των Λαμπράκηδων, που θα εμπνεύσει τους νέους και θα τους βγάλει στους δρόμους με στόχο και όραμα.
300.000 κόσμος στα βήματα του Λαμπράκη
Η ιστορική φωτογραφία του Γρηγόρη Λαμπράκη
Μία από τις πιο αξιομνημόνευτες δράσεις της Νεολαίας Λαμπράκη, είναι αναμφισβήτητα η δεύτερη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης. Ένα χρόνο νωρίτερα, τον Απρίλιο του ’63, ο Γρηγόρης Λαμπράκης είχε πρωτοστατήσει στην Α’ πορεία. Από την ημέρα εκείνη προέρχεται η ιστορική λήψη του Έλληνα βουλευτή να περπατά με υψωμένο το πανό που γράφει «ΕΛΛΑΣ» και φέρει το σήμα της ειρήνης. Το 1963 ο Λαμπράκης είχε βαδίσει μόνος.
Όμως ένα χρόνο μετά, στις 17 Μαΐου του 1964, περίπου 300 χιλιάδες ειρηνιστές απ’ όλη την Ελλάδα, καθώς και ξένοι αντιπρόσωποι του παγκόσμιου κινήματος, «βάδισαν στα βήματα του Λαμπράκη». Ολοκλήρωσαν την αρχαία μαραθώνια διαδρομή των 42 χιλιομέτρων και πραγματοποίησαν την μεγαλύτερη ως τότε πορεία ειρήνης που είχε γίνει ποτέ στον κόσμο.
Εικόνα από mikisguide.gr
Τότε, ο Αλέκος Αλεξανδράκης, άνοιξε με «τον χαιρετισμό στον Ήλιο» μια σύντομη τελετή στον Τύμβο του Μαραθώνα κλείνοντας με την εξής φράση: «Η Πορεία αρχίζει. Παραμερίστε να περάσει ο Γρηγόρης Λαμπράκης».
Εικόνες από mikisguide.gr
Η μεγαλύτερη σε όγκο, εως τότε πορεία ειρήνης κατέληξε στο Πεδίον του Άρεως, όπου μίλησε ο Μίκης Θεοδωράκης.
Πηγή & in.gr
